Start met het gezamenlijk voorbereiden van het herstelbeleid dat we na de coronacrisis gaan inzetten. Het met elkaar kijken naar dat perspectief kan ook helpen bij het mentale welzijn van de samenleving. Benut daarbij de lessen van deze crisis voor versterking van de maatschappelijke vitaliteit en de economie. Blijf de gezondheidscrisis bedwingen.
Perspectief op herstel
Zet de steun aan ondernemers, werknemers en kwetsbare groepen voort en intensiveer waar nodig. Heb meer oog voor het mentale welzijn van ons allemaal. Blijf intensief communiceren en uitleggen om naleving en draagvlak te stimuleren. En bovenal: houd vol en pak door! Dat is de kern van het nieuwe advies Perspectief op Herstel van de Denktank Coronacrisis voor de komende maanden en de periode van herstel.
Schrap zetten
Nederland zet zich schrap. Vanwege de coronacrisis zitten we in een lockdown met voor Nederland ongekend zware maatregelen die het uiterste vragen van onze psychische, economische en maatschappelijke weerbaarheid. De invoering van de avondklok heeft geleid tot voor Nederland ongekende rellen.
Steun, maar ook veel vragen
En hoewel uit cijfers blijkt dat het merendeel van de bevolking achter de besluiten staat, zijn er veel vragen. Wanneer word ik gevaccineerd? Welk gevaren dreigen er nu precies? Hoe lang gaat de coronacisis nog duren? Wanneer komt het herstel? Tegelijkertijd biedt de start van het vaccinatieprogramma, het opschalen van de testcapaciteit en de komst van de lente en zomer ons het perspectief op een geleidelijke normalisering van de samenleving en de economie, al zal het een hobbelige weg daarnaar toe zijn.
Toekomstperspectief
“De onrust die is ontstaan toont dat naast het bieden van financiële steun het sociale en mentale welzijn urgent onze aandacht vraagt. Er is een grote behoefte aan toekomstperspectief dat we met elkaar moeten formuleren. Daarin zijn de test- en vaccinatiestrategie en het gezamenlijk werken aan een herstelagenda cruciaal. Ook vraagt de onrust om een heldere aanpak die zich ook richt op ons mentale welzijn en communicatie. Betrek daarbij gedragsdeskundigen,” zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer, tevens voorzitter van de Denktank Coronacrisis.
De Denktank Coronacrisis komt met een briefadvies met concrete aanbevelingen voor beleid, gericht aan zowel de overheid als de brede samenleving om te komen tot een aanpak van de coronacrisis die de gevolgen van de crisis voor de komende maanden beperkt en een brede welvaart ondersteunt. Hierbij zijn vijf hoofdadviezen leidend.
Start voorbereiden herstelbeleid na coronacrisis met de samenleving
Benut daarbij de lessen van de crisis voor versterking van de maatschappelijke vitaliteit en de economie. Bijvoorbeeld door de mogelijkheden van digitalisering goed te integreren in de verbetertrajecten die toch al nodig waren in de zorg, het onderwijs en de publieke dienstverlening. En door te investeren in innovatie voor een sterkere, duurzame economie.
Hoe verder na vaccinatie
Het gezamenlijk nadenken over een herstelplan biedt het perspectief dat zoveel mensen zo hard nodig hebben en zorgt ervoor dat we voorbereid zijn op de herstelfase die na vaccinatie zal volgen. Stimuleer de inzet van brede dialoogtafels, ook op regionaal niveau, en ga in op ongenoegen die er leeft. Zo kunnen we een beter beeld krijgen wat brede welvaart voor iedereen in onze samenleving betekent en daar bij herstel rekening mee houden.
Gezondheidscrisis bedwingen ook cruciaal voor economie
De coronacrisis heeft ons geleerd dat gezondheidsmaatregelen en economische en sociaalmaatschappelijke belangen hand in hand gaan en dat we ook daarom de gezondheidscrisis in bedwang moeten houden. Als we de gezondheidscrisis niet in bedwang houden zet dat onze economie en welzijn verder onder druk. Een zo effectief mogelijk vaccinatie en testbeleid is hiervoor een vereiste, om zo snel mogelijk perspectief te kunnen bieden.
Zet de steun voort en intensiveer waar nodig
De crisis raakt sommige groepen en sectoren heel hard. Het water staat menigeen aan de lippen. Juist nu de crisis steeds langer duurt moet het kabinet zich blijven inzetten om het leed te verzachten en steun bieden aan sectoren, bedrijven, kleine ondernemers en kwetsbare groepen die in het nauw komen. Ook zal er, naarmate de coronamaatregelen langer worden gehandhaafd, meer oog moeten zijn voor het mentale welzijn. De overheid zou er goed aan doen om een breed gedragen en realistisch plan van aanpak te ontwikkelen om de psychische en sociale gevolgen van de crisis verder te beperken.
Daarnaast beveelt de Denktank Coronacrisis aan:
- Ga in samenwerking met gemeenten en het (lokale) bedrijfsleven aan de slag met het formuleren van een antwoord op de economische gevolgen voor binnensteden. Let extra op kleine ondernemers die geen financiële buffers meer hebben en geen perspectief meer zien.
- Heb oog voor kwetsbare groepen en stel voldoende geld beschikbaar voor re-integratie, zodat ook deze groepen aansluiting krijgen op de arbeidsmarkt. Daarvoor is een blijvende inzet op persoonlijke dienstverlening, maatwerk en scholing noodzakelijk. Zorg ook voor goede toerusting van de uitvoeringsinstanties.
- Zorg in samenwerking met het onderwijs voor genoeg ondersteuning voor verschillende groepen leerlingen, met urgentie voor kinderen en jongeren in een instabiele of onveilige thuissituatie en leerlingen met speciale leer- en ondersteuningsbehoeften en stel een herstelplan op voor de achterstanden die nu worden opgelopen.
- Geef veel urgentie aan de integrale aanpak om mensen te ondersteunen van dreigende werkloosheid naar nieuw werk en leer van de experimenten die nu worden opgezet.
Blijf intensief communiceren en uitleggen
Met elkaar – overheid, maatschappelijke organisaties – moeten we de consequenties, geleerde lessen en de te nemen maatregelen blijven communiceren en uitleggen, om zo te komen tot draagvlak en naleving. Daarbij moet specifiek aandacht zijn voor het vaccin, de vaccinatiestrategie, de effecten en noodzaak tot deelname, als ook de noodzaak van het handhaven van bestaande regels. Richt communicatie ook op mensen die kritisch zijn op de maatregelen en ga in op de redenen waarom zij de maatregelen niet naleven. Stimuleer een structurele inzet van gedragsdeskundigen bij de ontwikkeling van en communicatie over beleid. Daarnaast blijft goede handhaving en oog voor de uitvoerbaarheid van de maatregelen nodig. Alleen met elkaar als samenleving kunnen we deze crisis overkomen. Uiteraard moeten relschoppers aangepakt.
Het is belangrijk dat we nu blijven volhouden en doorpakken
Met de komst van weer nieuwe en mogelijk meer besmettelijke coronavarianten moeten we in deze moeilijke fase samen volhouden, doorpakken en inzetten op het beheersen van het coronavirus en de naleving van de maatregelen. Onderlinge solidariteit en het beperken van de gevolgen van de crisis blijven daarmee van groot belang.
Denktank Coronacrisis
De Denktank Coronacrisis bestaat uit een brede groep van vertegenwoordigers van kennisinstituten, planbureaus en sociale partners, zoals DNB, SCP, CPB, Onderwijsraad, WRR, CBS, VNG, SER Jongerenplatform, RLi, RVS, FNV, VNO NCW, CNV, AWVN, VCP, Clingendael en TNO die onder leiding van SER-voorzitter Mariëtte Hamer tot dit advies is gekomen.
