In Zutphen is sinds deze week een uniek historisch muziekinstrument te zien. Tijdens de officiële opening op 29 juni van het nieuwe Geelvinck Muziek Museum werd een tafelpiano van de Franse koningin Marie Antoinette onthuld.
Marie Antoinette (1755-1793), de dochter van de keizer van Oostenrijk, was getrouwd met koning Lodewijk XVI van Frankrijk. Behalve haar exorbitant luxe levensstijl en haar weinige sociaal-maatschappelijk inzicht, stond zij bekend om haar voorliefde voor muziek. Ze speelde zelf klavecimbel en later fortepiano, een instrument dat pas door haar toedoen in Frankrijk in zwang kwam. Sébastien Erard was haar protégé en als tegenprestatie leverde hij onder meer maar liefst zeventien tafelpiano’s. Er bestaan nog slechts twee instrumenten waarvan wordt aangenomen dat deze ertoe behoord hebben. Eén exemplaar bevindt zich in een particuliere verzameling in Engeland. Het andere exemplaar is nu te zien in het Geelvinck Muziek Museum in Zutphen. Het dateert uit 1788; slechts vier jaar vóór de Franse Revolutie, die Marie Antoinette en haar man de kop kostten.
Erard
Sébastien Erard (oorspronkelijk Sebastian Ehrhard uit Straatsburg) en zijn broer Jean-Baptiste zijn omstreeks 1770-1775 in Parijs gestart met de bouw van tafelpiano’s naar Engels model (in het Geelvinck Muziek Museum zijn enkele van deze vroege Engelse tafelpiano’s te zien en te beluisteren). Het ancient régime in Frankrijk was niet gediend van dit nieuwe klavierinstrument, dat als symbool voor de zich emanciperende burger gezien kon worden. De uit Wenen afkomstige Marie Antoinette was echter wel geïnteresseerd in deze nieuwe muziekinstrumenten. In 1785 verkreeg Erard protectie van het hof, waarmee de basis werd gelegd voor één van de meest succesvolle Franse bedrijven voor piano en harp. Na het uitbreken van de Franse Revolutie, week Sébastien Erard uit naar Londen en startte daar een nieuwe vestiging van zijn onderneming. Het Geelvinck Museum heeft verschillende instrumenten van de firma Erard in de collectie.
Uniek instrument
Het mahoniehouten instrument, dat op 29 juni is onthuld door burgemeester Annemieke Vermeulen en de wethouders René Sueters en Oege Bosch, samen met dr. Giovanni di Stefano, conservator muziekinstrumenten van het Rijksmuseum, en Adri van Straten, senior specialist Klinkend Erfgoed van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed, en dat nu te zien is in Zutphen, heeft het museum kunnen verwerven uit het bezit van de graven van Reiset. Het instrument is afkomstig van hun Château du Breuil-Benoit en was eerder te zien in de aan Marie Antoinette gewijde tentoonstelling in het Paleis van Versailles. De conditie van de tafelpiano is zodanig, dat het vooralsnog niet bespeeld kan worden.
Levendig museum
Het Geelvinck Muziek Museum is gevestigd in het oude patriciërshuis ‘De Wildeman’ op de Zaadmarkt in Zutphen. Ook voor wie geen enkele kennis heeft van klassieke muziek, is dit een leuke tentoonstelling in een interessant historisch huis. Op enkele instrumenten kan de bezoeker zelf spelen. Het museum is vanaf 30 juni geopend voor publiek. Tezamen met het Geelvinck Pianola Museum in Amsterdam geeft het museum een goed beeld van de ontwikkeling van de piano vanaf de 18e eeuw tot en met de ‘roaring twenties’. Het museum beschikt over de meest uitgebreide collectie historische piano’s uit de 18e en 19e eeuw in Nederland. Het Geelvinck Muziek Museum trekt de aandacht met kleinschalige concerten, muziekwandelingen en het jaarlijkse Geelvinck Fortepiano Festival.
