Wetterskip Fryslân start half augustus 2021 met de aanleg van natuurvriendelijke oevers langs de Kûkhernster Feart en De Lits. Hiermee wordt de wateroverlast bij extreme neerslag beperkt en de ecologische waterkwaliteit verbeterd. Door het verbreden van de vaarten creëert het waterschap extra waterberging. Zo is de streek beter beschermd tegen wateroverlast, zoals onlangs in juli toen er veel regen viel in dit gebied. Het werk wordt in nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer, die een deel van de oevers in eigendom heeft, uitgevoerd. Het is naar verwachting medio oktober klaar.
Natuurvriendelijke oevers Wetterskip Fryslân
De Lits ten zuiden van Eastermar en de Kûkhernster Feart ten zuiden van Kûkherne krijgen over een lengte van respectievelijk 940 meter en 1600 meter natuurvriendelijke oevers. De bestaande oevers, die nu verruigd en verland zijn, worden verbreed. Er komt een ondiepe, luwe zone van 5 meter breed en 70 centimeter diep.
Geschikter leefgebied waterplanten en dieren
In deze luwe oevers met weinig golfslag en stroming kan het zonlicht de bodem beter bereiken. Ook ontstaat er een geschikter leefgebied voor waterplanten en -dieren. Bovendien groeit waterriet beter in de luwe oevers. Dit zuivert het water. Het project draagt bij aan de doelen voor schoon water van de Europese Kaderrichtlijn Water. Bij De Lits komen verbindingen tussen de boezemvaart en de bestaande poelen, zodat de dieren en planten zich ook via het water kunnen verplaatsen tussen beide wateren.
Werk vanaf het water en de wal
Het waterschap voert de werkzaamheden langs De Lits en het grootste deel van de Kûkhernsterfeart vanaf het water uit met een kraan. Bij het zuidelijke traject van de Kûkerhernster Feart aan de Rijksstraatweg graaft een kraan vanaf de wal de oever uit. De vrijkomende grond wordt afgevoerd. Na de aanleg begroeien de oevers weer op natuurlijke wijze. Bij de uitvoering wordt rekening gehouden met de geldende voorwaarden voor natuurbescherming.
Toename biodiversiteit
Het waterschap gaat de natuurvriendelijke oevers onderhouden. Daarbij blijven delen van de beplanting staan. Op basis van de ontwikkeling en een beoordeling wordt de oever tweejaarlijks in stroken of blokken om en om gemaaid. Zo ontstaat een permanent leefgebied voor het waterleven.
De overgang naar de droge oever geeft ruimte aan libellen, reptielen en andere dieren. Voor vissen als de snoek is het een goede plek om te schuilen en zich voort te planten. Als de (water)planten zich goed ontwikkelen, neemt de biodiversiteit (de verscheidenheid aan planten- en dierensoorten) verder toe.
Natuurnetwerk Nederland
De oeverzones vormen een belangrijke schakel en verbinding voor de robuuste kern van het Natuurnetwerk Nederland. Die is belangrijk voor het herstel van natuur en kwetsbare soorten, zoals de otter. Ook is er nog een belangrijke opgave om de natuur rond de Burgumer Mar in te richten.
Staatsbosbeheer streeft ernaar om samen met andere partijen, zoals Wetterskip Fryslân, de natuur te versterken. De maatregelen voor de Kaderrichtlijn Water sluiten daarbij aan. ‘We zijn er als Staatsbosbeheer blij mee dat we door onder andere zulke ingrepen het water langer kunnen vasthouden in onze gebieden. Zodat we in de toekomst beter het hoofd kunnen bieden aan droogteproblematiek en extremere weertypes’, zegt boswachter Gjerryt Hoekstra.
Friese vaarten klaargemaakt voor de toekomst
Wetterskip Fryslân startte in september 2020 met de aanleg van natuurvriendelijke oevers (in totaal ruim 15 kilometer) langs tien vaarten in Fryslân, waaronder de Kûkhernster Feart en De Lits. De totale kosten voor het project aanleg KRW-oevers boezemkanalen I bedragen 3,2 miljoen euro. Het project wordt gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (POP3), Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân.
