Midden Beemster – Dirk van der Ploeg* (73) uit Midden-Beemster kan zichzelf wel voor het hoofd slaan. Zes jaar lang was hij één van de verantwoordelijken voor het Security Management van Achmea, hij krijgt zelfs een cursus Cyber Research van een gerenommeerd cybersecurity bedrijf. Toch wordt hij de dupe van WhatsAppfraude. “Ik vertel dit met schaamrood op de kaken, maar hopelijk wel ter lering en vermaak van de lezers. Het kan dus iedereen in een onbewaakt moment overkomen.”
Whatsappfraude
Of hij vaker te maken heeft gehad met fraudeurs die hem via WhatsApp benaderde: “Ja, en ik moest er altijd hartelijk om lachen. Ik ben van nature erg argwanend. Maar deze poging kwam op het perfecte moment en ik was niet al te helder. Het heeft me uiteindelijk bijna 1200 euro gekost, dus ik vind dan ook dat ik iedereen moet waarschuwen.”
Slachtoffer
Het verhaal: zijn dochter is net begonnen aan een verbouwing, wanneer de vraag via Whatsapp binnenkomt of hij haar uit de brand kan helpen, omdat ze een aantal zaken niet op tijd heeft geregeld. “Mijn dochter heeft wat dat betreft wel een geschiedenis. In het verleden heeft ze ook wel eens een daglimiet overschreden en dan hielpen we daarmee. Het is een sloddervos. In dezelfde flow zag ik dit bericht.” Meneer Van der Ploeg probeert nog te bellen met het nieuwe nummer dat zijn dochter kort daarvoor had opgegeven, maar het antwoord via Whatsapp doet geen alarmbellen rinkelen. “Ze was bezig met de verbouwing, dus haar antwoord dat het een ontzettende herrie op het terrein was, paste prima bij haar situatie.”
Op het moment van betaling krijgt meneer Van der Ploeg toch een naar gevoel. “Ik stuurde haar een e-mailtje dat de betaling was gelukt. Het was mijn geluk dat ze daar eigenlijk meteen op reageerde met een belletje. Toen wist ik dat het foute boel was. ‘Je wordt oud, pap’, heeft ze me later nog toegebeten.” In de tussentijd azen de cybercriminelen echter op meer geld. “Via Whatsapp kreeg ik de vraag of de betaling gelukt was. Ik heb daar expres niet meteen op geantwoord, maar heb via de ING Fraudedesk gebeld. De rekening van de begunstigde was ook een ING-rekening en we hebben het bedrag veilig kunnen stellen.”
Frappant: de tegenrekening behoort toe aan een 13-jarig jochie dat op het schoolplein werd benaderd zijn rekeningnummer af te staan. Een zogenaamde katvanger. “Dat jongetje heeft te goeder trouw zijn rekeningnummer beschikbaar gesteld, zonder dat hij daar verder kwaad in zag. Hij zal thuis wel te horen hebben gekregen dat hij niet goed heeft gehandeld, maar ik ben er niet op uit om hem verder in de problemen te duwen. Hij is ook een slachtoffer en heeft zijn lesje vast geleerd. De terugbetaling is via zijn ouders gegaan.”
Zijn gezonde argwaan heeft meneer Van der Ploeg wel weer terug. Hij heeft nog wel iets aan zijn cursus Cyber Research gehad. “Uiteindelijk heb ik weten te achterhalen dat de Whatsappjes uit Noord-Afrika zijn verzonden. Ik heb mij vaak afgevraagd hoe ze zo naadloos op het verhaal in hebben kunnen spelen. Mijn telefoon is na het voorval nog gescand om te kijken of deze niet gehackt was, maar dat bleek niet zo. Ik denk dan ook eerder dat het een bizarre samenloop van omstandigheden is geweest. Door vooral open vragen te stellen tijdens Whatsapp heb ik de daders natuurlijk makkelijk in de kaart gespeeld. Daar hebben ze handig misbruik van gemaakt.”
“In 2020 zagen we een vervijfvoudiging van het aantal aangiften van vriend-in-noodfraude,” zegt Wilfred van Mulligen, specialist Digitalisering & Cybercrime bij politie-eenheid Noord-Holland. “Op de site komt deze vorm van WhatsAppfraude het meest voor. Criminelen doen zich voor als een bekende en zeggen dat ze dringend financiële hulp nodig hebben. Achteraf blijkt het account van de bekende te zijn gehackt. Het kan ook zijn dat de oplichter een vals account of een nieuw telefoonnummer gebruikte. De echte bekende in kwestie is zich van geen kwaad bewust.
