Fryslân – De muskusrat is teruggedrongen uit Fryslân en een deel van het Groninger Westerkwartier. In 2017 stelde het bestuur van Wetterskip Fryslân het plan ‘Folslein Skjin’ vast. Toen was het streven om binnen vijf jaar de muskusratten in het werkgebied terug te dringen. ‘Inmiddels hebben we de populatie onder controle en daarmee onze doelstelling behaald’, aldus dagelijks bestuurder Bé de Winter van Wetterskip Fryslân. Fryslân zet daarmee een goede stap in de richting van de landelijke doelstelling om in 2034 geen populaties meer in Nederland te hebben.
Wetterskip Fryslân ving in de afgelopen vijf jaar in haar werkgebied elk jaar gemiddeld 0,1 muskusrat per kilometer watergang. ‘We kunnen nu zeggen dat we de doelstelling van Folslein Skjin hebben behaald’, zegt Bé de Winter. Hij legt uit waarom: ‘In 2017 hadden we nog geen andere methoden om de muskusratten te vangen dan met traditionele vangmiddelen, zoals vangkooien. Dat is inmiddels veranderd. In 2022 zijn we gestart met de innovatieve vangtechniek met eDNA. Met deze nieuwe techniek is het speuren verbeterd.
We kunnen nu concreet de aan- of afwezigheid van de muskusrat via dna-sporen van muskusratten in het water vaststellen. Zo kunnen we voorkomen dat populaties ontstaan of zich opnieuw vestigen. Bovendien is er lokaal eerst een stijging in het aantal vangsten nodig, voordat daar de daling in de muskusratpopulatie kan worden ingezet.’
Meer muskusratten gevangen in Fryslân
In 2022 zijn er in totaal 435 muskusratten gevangen door Wetterskip Fryslân,in 2022 waren dit er nog 212. Er zijn geen beverratten aangetroffen. De stijging van het aantal muskusratten heeft te maken met een opverende populatie in het noordoosten van onze provincie. Ruim 72 procent van het totaal aantal vangsten in Fryslân is dan ook gedaan in de grensregio met de provincie Groningen.
Schade aan dijken
Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland, ze zijn hier door menselijk handelen beland. Ook hebben de dieren bij ons nauwelijks natuurlijke vijanden. De dieren worden bestreden omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangen in dijken te graven. Ook maken ze nestkommen met uitgebreide ondergrondse gangenstelsels. Zo veroorzaken ze verzakkingen in dijken en kades. In het ergste geval kan een dijk of kade doorbreken en een polder onder water lopen.
Bedreiging biodiversiteit
De muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. De dieren staan daarom allebei op de Europese lijst van Invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskus- en beverratten hun leefomgeving hebben.
Gespecialiseerde bestrijders
Wetterskip Fryslân heeft 27 gespecialiseerde veldmedewerkers flora en fauna in dienst die de muskus- en beverratten bestrijden. Ook leveren zij een bijdrage aan de inventarisatie en bestrijding van invasieve exoten in Fryslân en een deel van het Groninger Westerkwartier.
