Ruwweg een jaar na de Russische inval komt er vrijwel geen Russische energie meer naar Nederland. Vloeibaar Russisch gas (LNG), dat niet per leiding maar per schip wordt aangevoerd, is de enige uitzondering hierop. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is in Europa afgesproken de import van Russische energie zo snel mogelijk af te bouwen. Nederland heeft hard gewerkt om de energietekorten die hierdoor dreigden te ontstaan te voorkomen. Afgelopen zondag zijn, na de sancties op kolen en ruwe olie, de sancties op Russische olieproducten van kracht. Hierdoor komen er vrijwel geen Russische olieproducten, ruwe olie en kolen Nederland meer in. Ook komt er al enige tijd vrijwel geen Russisch gas via pijpleidingen Nederland binnen.
Minister Jetten: “Kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne hebben we als doel gesteld de Russische oorlogskas niet langer te spekken door de energie invoer uit Rusland zo veel mogelijk te beperken. Want maar liefst 60% van de Russische staatsinkomsten kwamen uit de export van fossiele brandstoffen. We hebben al die tijd hard gewerkt om alternatieven te vinden, energie te besparen, sneller te verduurzamen en de gestegen energieprijzen waar mogelijk te dempen. We blijven hard werken om in de huidige gasbehoeften te voorzien. Bijvoorbeeld door meer LNG import mogelijk te maken uit meer diverse en stabiele regio’s, gasopslagen te vullen, gezamenlijke gasinkoop in Europa te organiseren en energie te besparen.”
Russische olie en kolen afgebouwd
Op 5 december 2022 is het importverbod van Russische ruwe aardolie ingegaan, gevolgd door het importverbod op Russische olieproducten zoals diesel en kerosine van 5 februari. Sinds december vorig jaar komt er geen ruwe Russische aardolie Nederland meer binnen, dit was zo’n 30% in 2022. Het is niet volledig uit te sluiten dat er indirect Russische aardolie of aardolieproducten Europa binnenkomen, omdat dit soms elders vermengd wordt en zo de afkomst lastig is te herleiden.
Naast dit verbod hebben de EU-lidstaten ook besloten een maximumprijs te zetten op deze Russische producten: boven deze prijs mag geen enkel bedrijf uit de EU vervoeren, verzekeren of daarvoor welke andere dienst dan ook verrichten. Het belangrijkste doel van de sancties is dat de Russische overheid in de portemonnee geraakt wordt. Alleen al door de sanctie op ruwe aardolie wordt geschat dat de Russische regering dagelijks zo’n EUR 160 miljoen misloopt. Dit wordt meer zodra bekend wordt wat de gevolgen zijn van de sanctie op olieproducten.
Fysieke tekorten in Nederland worden op korte termijn niet verwacht omdat er voorraden zijn ingeslagen en raffinaderijen in Nederland overschakelen naar olie uit andere landen. Daarnaast heeft Nederland de strategische voorraad olie en olieproducten op orde.
De import van Russische kolen is verboden sinds 10 augustus 2022, en er komen sindsdien geen Russische kolen meer Nederland in. Er is al enige tijd vervangende import geregeld uit onder meer Australië, Zuid-Afrika en andere landen in Noord-West Europa om de ontstane gaten te vullen, waardoor de kolencentrales in Nederland nog steeds de productie van gascentrales over kunnen nemen.
Minder Russisch gas naar Nederland
Hoewel er geen sancties op Russisch gas gelden, komt er vrijwel geen Russisch gas via pijpleidingen meer binnen in Nederland. Voor de oorlog in Oekraïne was dit 25% van de Nederlandse gasimport. Ook in Europa is de import van Russisch gas de afgelopen tijd flink afgebouwd. Voor de oorlog in Oekraïne lag het aandeel Russisch gas op zo’n 45%. Inmiddels ligt dit op zo’n 10%.
Daarnaast is het percentage LNG uit Rusland gehalveerd van 30% in 2021 naar 15% nu, ongeveer gelijk aan het Europees gemiddelde1. De verminderde import van gas uit Rusland is grotendeels opgevuld met LNG maar ook met meer import uit België (verdubbeling) en het Verenigd Koninkrijk.
Om ook de volgende winter voldoende gas te hebben, wordt een aantal maatregelen genomen. De gasopslagen zullen wederom tot minimaal 90% gevuld worden. Dit is goed voor ongeveer een derde van het nationaal jaarverbruik, maar dat gas wordt ook gebruikt door andere Europese landen. Ook wordt gewerkt aan het verder vergroten van de importcapaciteit voor LNG, volgend op de verdubbeling van capaciteit vorig jaar. Zowel de nieuwe Eems Energy Terminal als de GATE terminal bieden hier mogelijkheden voor. Daarnaast wordt de mogelijkheid onderzocht om vanaf 2024 extra importcapaciteit voor LNG te realiseren. Voor import, onder meer LNG, werkt Nederland in EU-verband samen aan een actieplan voor gezamenlijke inkoop.
