In het gezuiverde water van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) van Wetterskip Fryslân zijn veel chemische stoffen aangetroffen. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor het dieren- en plantenleven in het water.
Dat constateert Wetterskip Fryslân na anderhalf jaar onderzoek aan het gezuiverde water (effluent) dat wordt geloosd op het oppervlaktewater bij tien rwzi’s. In de uitgaande waterstroom werd de aanwezigheid van stoffen gemeten en vergeleken met de normen voor het oppervlaktewater. Er is gezocht naar ruim 300 verschillende chemische stoffen, zoals bestrijdingsmiddelen, (zware) metalen, geneesmiddelen, vluchtige stoffen, weekmakers, vlamvertragers, PAK’s en PCB’s. Deze bereiken de zuiveringen via de riolering.
Verbeterde meetmethoden
Van de onderzochte stoffen doken er 174 minimaal één keer zijn op. Zestig ervan zaten in meer dan de helft van alle monsters. Dat er meer stoffen werden gevonden dan bij een eerdere screening in 2012-2014, heeft ook te maken met verbeterde meet- en analysemethoden.
De rwzi’s halen 95 procent van alle verontreinigingen, zoals organische stoffen, stikstof en fosfaat uit het afvalwater van huishoudens en bedrijven en voldoen daarmee ook aan de eisen die aan rwzi’s worden gesteld. Ze kunnen echter niet alle chemische microverontreinigingen verwijderen Als deze via de route van de rwzi’s in het oppervlaktewater terechtkomen, dragen ze bij aan overschrijding van de normen die vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zijn gesteld aan de kwaliteit van het oppervlaktewater.
Bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen
In alle monsters doken bestrijdingsmiddelen op die gebruikt worden tegen bijvoorbeeld onkruid, schimmels en insecten, zoals het bekende antimuggenmiddel DEET. Opvallend was de continue aanwezigheid in hoge concentraties van diergeneesmiddelen als imidacloprid, diazinon en fipronil. Die zijn reeds verboden als bestrijdingsmiddel in de agrarische sector, maar worden nog wel gebruikt in vlooienmiddelen voor honden en katten en in mierenlokdozen. Ook geneesmiddelen voor mensen werden vaak aangetroffen in concentraties die hoger zijn dan de norm voor oppervlaktewater. Het gaat dan bijvoorbeeld om oxazepam en diclofenac. De combinatie en wisselwerking tussen alle aangetroffen stoffen geeft een ‘chronische toxische druk’ op het leven in en rond het water, constateert het waterschap.
‘Aanpakken bij de bron’
Dagelijks bestuurslid Otto van der Galiën, verantwoordelijk voor waterzuivering, vindt het zorgelijk dat de stoffen in het effluent worden aangetroffen. We kunnen in onze rwzi’s niet alles uit het water filteren. Het is daarom belangrijk dat we zoveel mogelijk voorkomen dat deze middelen in het afvalwater terechtkomen. Aanpakken bij de bron vraagt inspanningen van burgers, bedrijven en organisaties.’
Onderzoek naar herkomst stoffen
De tien onderzochte rwzi’s zijn die in Leeuwarden, Drachten, Sneek, Heerenveen, Franeker, Joure, Dokkum, Wolvega, Oosterwolde en Burdaard. De meeste verontreinigingen kwamen aan het licht in Heerenveen, Franeker, Burdaard en Wolvega. Wetterskip Fryslân doet verder onderzoek naar de herkomst hiervan. Om een compleet beeld te krijgen, wordt ook het effluent onderzocht van de zeventien rwzi’s die nu buiten beeld zijn gebleven.
