Het is zo verleidelijk om snel geld te verdienen dat jongeren niet stil staan bij de mogelijke gevolgen hiervan. Bureau Halt ontwikkelde in samenwerking met Noord-Holland Samen Veilig het lesprogramma ‘De kosten van snel geld verdienen’ om ondermijnende criminaliteit bespreekbaar en zichtbaar te maken. Nils Smit van bureau Halt kwam de leerlingen van Kader-3 van het Martinuscollege in Grootebroek over de gevaren vertellen. Burgemeester Wortelboer van de gemeente Stede Broec woonde de les bij en was onder de indruk.
Nils verwelkomt elke leerling persoonlijk bij de deur van het klaslokaal. Als hij vraagt of een jongen even een doosje aan een andere leerling in de klas wil geven, zegt die resoluut: ‘Nee, dat gaan we niet doen vriend, moet ik zeker drugs voor je afleveren!’ en loopt lachend weg. Een andere leerling hapt wel toe uit vriendelijkheid en levert het doosje wel af. Tijdens de les komt Nils erop terug. Het pakketje wordt opengemaakt. De inhoud: een tabletje paracetamol dat een XTC-pilletje moet voorstellen.
Snel geld is snel in de problemen
‘Wat dacht je toen ik je vroeg dit even aan iemand te geven, dat had ik toch ook gewoon zelf kunnen doen? Zou je het nog een keer doen, als ik je geld ervoor zou bieden? En wat doe je als je wilt weigeren en ik begin te dreigen je familie wat aan te doen? Of ik zet je onder druk met een filmpje waarop jij staat toen je het vorige drugspakketje afleverde?’ Zo ervaren de leerlingen hoe gemakkelijk je geronseld kan worden. Nils illustreert heel simpel hoe je onbewust in de criminaliteit rolt en hoe moeilijk het is om daar weer uit te komen. Dat geldt niet alleen voor drugstransport maar bijvoorbeeld ook voor het ‘uitlenen’ van je bankrekening.
Bewustwording
De klas is geboeid en doet lekker mee. Ze hebben wel een idee wat ondermijning betekent. Iets met zwart geld verdienen en drugs. Nils legt uit dat er sprake is van ondermijning als de criminele onderwereld de eerlijke bovenwereld betrekt bij hun activiteiten. Hij laat een stuk van de film ZICHT zien waarin jongeren, die uit de criminele wereld wisten te komen, eerlijk vertellen hoe ze erin verstrikt zijn geraakt. Dat maakt wel indruk.
Dat een strafblad grote gevolgen heeft beseften ze eigenlijk nog niet. Dan krijg je geen ‘Verklaring Omtrent het Gedrag’ (VOG). En zonder VOG is het moeilijk een baan of stage te krijgen. Maar dat je zelfs voor de jeugdselectie van AZ een VOG moet hebben hadden ze echt niet verwacht. Bureau Halt geeft jongeren van 12 tot 18 jaar de kans om goed te maken wat ze fout hebben gedaan. Ze krijgen daarna geen strafblad vertelt Nils. Hij verzorgt vaker namens Halt gastlessen bij het Martinuscollege, maar dit is de eerste keer dat het onderwerp ondermijning is.
Hulplijnen
De focus van de les is preventief, maar biedt ook handvatten voor jongeren die al met ondermijning en de verleiding van snel geld te maken hebben. ‘Praat met een leraar, een vertrouwenspersoon op school, een wijkagent, jeugdwerkers van jongerencentrum Inventas’, adviseert Nils. ‘Ga desnoods bij de burgemeester langs op het gemeentehuis, maar draag die last niet alleen.’ Aan het eind van de les kan de klas een QR-code scannen met adviezen en meer informatie.
Burgemeester Wortelboer: ‘Het was mooi om te zien hoe ondermijning door deze aanpak bespreekbaar wordt in de klas. Deze problematiek speelt niet alleen in de grote steden maar ook in onze gemeente. Deze jongeren zijn de toekomst en we vinden het zo belangrijk om de weerbaarheid van jongeren te vergroten op dit gebied. Ze moeten de signalen vroegtijdig gaan herkennen en weten dat er hulplijnen zijn. Daarom hebben we scholen benaderd om dit lesmateriaal onder de aandacht te brengen en ze te vragen dit onderwerp op de agenda te zetten.’
