Het moet makkelijker worden om organisaties aan te pakken die de democratische rechtsstaat of het openbaar gezag ondermijnen. Daarom worden er nieuwe handhavingsinstrumenten toegevoegd aan de Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo). De ministerraad heeft ingestemd met het voorstel van minister van Justitie en Veiligheid Yeşilgöz-Zegerius. Het voorstel om de Wtmo te wijzigen wordt daarna naar de Tweede Kamer gestuurd.
Hiermee geeft de minister gehoor aan een brede oproep vanuit de Tweede Kamer om te komen met extra handhavingsinstrumenten wanneer sprake is van (dreigende) ondermijning van democratische waarden, fundamentele vrijheden of mensenrechten. Eerder heeft het kabinet het streven aangekondigd meer grip te krijgen op geldstromen die ongewenste beïnvloeding van in Nederland gevestigde organisaties faciliteren.
Stevigere aanpak
Minister Yeşilgöz-Zegerius: “Het is belangrijk dat er een stevigere aanpak komt van organisaties die via hun activiteiten onze rechtsstaat ondermijnen. Er is in ons land geen plek voor activiteiten van organisaties, zoals lezingen of activistische toespraken, die als doel hebben leden op te hitsen om de democratie af te schaffen, voor evenementen waarbij discriminatie van bepaalde groepen wordt uitgedragen of voor het uitbrengen van tijdschriften of pamfletten waarin minderheidsgroepen worden verketterd of weggezet. Met nieuwe handhavingsinstrumenten kunnen we de maatschappij hier beter tegen beschermen.”
Ondermijnen van de rechtsstaat
Tegen maatschappelijke organisaties die de democratische rechtsstaat of het openbaar gezag ondermijnen, moet effectief kunnen worden opgetreden. Dat wordt mogelijk gemaakt met de voorgestelde wijzigingen van de Wtmo. Het kabinet stelt onder andere voor dat een rechterlijk bevel kan worden opgelegd waardoor een organisatie zich gedurende een periode van maximaal twee jaar moet onthouden van bepaalde activiteiten.
Daarnaast kan een organisatie worden veroordeeld bepaalde donaties of geldstromen te melden aan het OM, kan het OM inzicht krijgen in de financiële administratie van organisaties, kunnen tegoeden worden bevroren en kan er een verbod op bepaalde donaties worden opgelegd. De maatregelen kunnen apart, maar ook gezamenlijk worden opgelegd. De maatregelen komen in aanvulling op het strafrecht en andere al bestaande maatregelen, zoals de mogelijkheid om in uiterste gevallen rechtspersonen door de rechter te laten verbieden op verzoek van het OM.
