De landelijke verkiezingsuitslag kan het idee geven dat de energietransitie niet leeft in Nederland. Maar er zit wel degelijk energie in de energietransitie! Dat bewijzen de vrijwilligers van ruim 100 lokale energie-initiatieven van Overijssel met meer dan 400 projecten. Uit de jaarlijkse inventarisatierapportage van Natuur en Milieu Overijssel blijkt het aantal projecten rond duurzame energie en warmte weer flink gestegen. Onlangs heeft de milieuorganisatie onderzocht hoe het gaat met deze initiatieven. Wat gaat goed? Waar lopen ze tegenaan? En het belangrijkste, wat is er nodig om hun slagkracht te vergroten? Deze maand publiceerden zij hun resultaten.
Professioneler, maar meer ondersteuning nodig
Uit het rapport blijkt dat het goed gaat met de lokale energie-initiatieven in onze provincie: niet alleen bestaan er steeds meer nieuwe initiatieven, maar ook breiden de bestaande initiatieven uit en professionaliseren deze. Tegelijkertijd geven de initiatieven aan dat ze tegen barrières aanlopen en projecten regelmatig stagneren. Willen de lokale energie-initiatieven hun plannen kunnen realiseren, dan hebben ze meer ondersteuning nodig en beter passende beleidskaders. Er zijn aanbevelingen gedaan aan gemeenten, de provincie en andere ondersteuners. Deze lees je hieronder:
Stel passend energiebeleid op
Lokale initiatieven willen duurzame energie-opwekprojecten realiseren met de buurt. Om dit te kunnen doen is het nodig dat gemeenten duidelijk zijn over hoeveel er opgewekt moet worden en waar dit kan. Ook op de lange termijn moet dit duidelijk zijn. Op die manier weet iedereen waar ze aan toe zijn, waardoor de weerstand in de buurt afneemt.
Zorg voor volwaardig lokaal eigendom
Ook heel belangrijk voor het draagvlak in de buurt: lokaal eigendom. Als de lokale bewoners mee kunnen beslissen en meeprofiteren van een energieproject, wordt het draagvlak groter. Hiervoor is het advies dat gemeenten en de provincie duidelijke eisen stellen aan commerciële ontwikkelaars en daarmee lokale initiatieven in positie brengen om volwaardig mee te ontwikkelen.
Werk actief samen met lokale initiatieven in de transitie
Zorg als gemeente ervoor dat je regelmatig contact hebt met de initiatieven in jouw gemeente. Betrek hen bij nieuwe ontwikkelingen en plannen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan projecten die er vanuit energiebesparing en de warmtetransitie aan komen. Pols in een vroege fase of initiatieven hierin willen meedenken of meewerken. Dat de initiatieven lokaal geworteld zijn, heeft hierin veel meerwaarde!
Stimuleer innovatie
Er zijn belemmeringen waar gemeenten en de provincie niet direct invloed op hebben, zoals het volle stroomnet en de krappe businesscases van energie-opwekprojecten. Toch kunnen lokale initiatieven ook hierin ondersteund worden: faciliteer innovatieve projecten met kennis en middelen. Dit gaat onder andere om opslag, het bij elkaar brengen van vraag en aanbod in lokale energienetwerken en warmte-alternatieven.
Nóg meer lokale energie!
“Het enthousiasme en de ambitie bij honderden vrijwilligers in Overijssel biedt ontzettend veel perspectief voor de energie- en warmtetransitie. Ik vind het echt bijzonder dat zo’n grote groep mensen zoveel tijd steekt in het publieke belang van meer schone energie,” aldus Linda van IJzendoorn, projectleider Lokale Energie-Initiatieven bij Natuur en Milieu Overijssel.
Des te belangrijker dat deze groepen zo goed mogelijk ondersteund worden en een goed beleid hen in positie brengt. Duurzame energieopwekking, alternatieve warmtebronnen en energiebesparing zijn cruciaal in de energie- en warmtetransitie. En dan het liefst met projecten, waarvan de opbrengsten ten goede komen aan de inwoners. Lokale energie-initiatieven spelen hierin een belangrijke rol.
