Binnenland – De politie gaat vanaf volgend jaar gebruik maken van nieuwe DNA-afnamesets. Een sponsje met een bijbehorend DNA-opslagkaartje vervangt het zogenoemde wangslijmvlieskrabbertje. Met de nieuwe sets, bespaart zowel de politie als het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) tijd en geld.
Sneller en beter
Per jaar gebruikt de politie ongeveer 35.000 DNA-afnamesets voor wangslijmvlies. Met de sets wordt onder meer celmateriaal afgenomen bij mensen die zijn veroordeeld voor een misdrijf waarop een gevangenisstraf staat van vier jaar of meer. Het NFI isoleert het DNA uit het celmateriaal en slaat dit op in de DNA-databank.
Tijdwinst
Antoon te Braake, operationeel specialist Forensische Opsporing bij de eenheid Oost-Nederland was betrokken bij het keuzeproces van de nieuwe set. Hij legt uit wat er verandert. Te Braake: ‘Het huidige krabbertje heeft vier borsteltjes, waarmee je langs de wang schraapt om een wangslijmvliesmonster te verkrijgen. Dit krabbertje wordt nu vervangen door één sponsje. Dat scheelt tijd. Het lijkt misschien een druppel op een gloeiende plaat, want het gaat slechts om enkele minuten. Maar bij een grootschalig DNA-onderzoek zoals in Limburg op de planning staat, is de tijdwinst aanzienlijk. Daarnaast wordt op het opslagkaartje uit de nieuwe set het DNA al geïsoleerd van het celmateriaal. Ook dit levert een tijdsbesparing op. Bovendien zijn de sets goedkoper.’
Nieuwste technieken
Het NFI nam bij de zoektocht naar de nieuwe afnameset het initiatief. Te Braake: ‘Omdat de DNA apparatuur van het NFI vervangen moest worden en de aankoop van de bestaande sets een Europese aanbesteding werd, is gekeken naar de nieuwste afnamemogelijkheden en verwerkingstechnieken. Dat is de ‘nucleic’ card. Hiermee wordt het DNA in het celmateriaal al geïsoleerd en geconserveerd op het opslagkaartje. Het NFI kan daardoor de eerste stap bij het profileren van het DNA overslaan. Met de nieuwe sets kan de verwerking van DNA-referentiemonsters ook verder worden geautomiseerd. Ander voordeel is dat het referentiemonster op kamertemperatuur bewaard wordt en dus vraagt om minder dure opslagcapaciteit zoals een koeling.’
De DNA-afname als beste getest
Na het opstellen van de functionele eisen voor de aanbesteding werden drie verschillende afnamesets aangeboden. Met een gebruikersgroep van de politie, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, de dienst Justitiële Inrichtingen en het NFI zijn veldtesten gedaan bij reguliere DNA afnamedagen. Ook is het gebruiksgemak getest. Uiteindelijk bleef er één set over die duidelijk als beste uit de test kwam. Te Braake: ‘Ik vind deze set een verbetering. De afnameset is makkelijker in gebruik en de relevante onderdelen zijn fabrieksmatig al gecodeerd met een SIN (Spoor Identificatie Nummer). De kans op verwisseling van de monsters is hierdoor veel kleiner. Daarnaast zijn de sponsjes de helft goedkoper dan de krabbertjes.’
Aftrap van DNA-afname
Oost-Nederland is de eerste politie-eenheid die met de nieuwe sets gaat werken, daarna volgen de andere eenheden. Ook in het grootschalige Limburgse onderzoek naar de dood van Nicky Verstappen worden de sponsjes gebruikt. Alle politiemensen die door het Openbaar Ministerie zijn aangewezen als DNA-afname krijgen in de eerste helft van 2018 een instructie over afname met de nieuwe set.
