Binnenland – 70% van de mensen die zwaar werk hebben, denkt dat werk niet vol te houden tot de pensioengerechtigde leeftijd. Dat blijkt uit een opinieonderzoek van Ipsos I&O in opdracht van de FNV. Ook blijkt dat het overgrote deel (79%) van de kiezers van NSC, BBB, VVD en PVV een voortzetting van het vroegpensioen voor zwaar werk te willen. 57% wil ook een verbetering van de regeling om die ook voor midden en lagere inkomens financieel haalbaar te maken. Deze mensen hebben nu vaak niet voldoende spaargeld of pensioen om eerder te stoppen waardoor ze ondanks fysieke en mentale klachten toch door moeten werken.
Vroegpensioen
Piet Rietman, verantwoordelijk voor de pensioenonderhandelingen bij de FNV: ‘Dit toont aan dat er niet alleen een pijnlijke noodzaak is om het vroegpensioen bij zwaar werk te regelen maar dat er ook een enorm draagvlak voor is. Ik zie niet in waarom politieke partijen dit niet op korte termijn kunnen regelen. Het kost de staat en werkgevers nauwelijks geld en voorkomt een hoop ellende.’
Nijpend, snelle oplossing noodzakelijk
Het regelen van het vroegpensioen is inmiddels een dringende zaak geworden. De huidige tijdelijke regeling voor een vroegpensioen (RVU) loopt eind 2025 af. Voor politieagenten zelfs een jaar eerder. Omdat mensen tijdig moeten aangeven wanneer ze met pensioen gaan, komen sommige werknemers nu al in de problemen als de regeling eind volgend jaar ophoudt te bestaan.
Laagste inkomens hardst getroffen
Hoe hoog de nood is onder lagere inkomens blijkt ook uit het onderzoek. Vooral de mensen met de laagste inkomens geven aan hun werk niet vol te houden tot hun pensioen. Juist voor deze groep is de huidige vroegpensioen regeling, die voorziet in 3 jaar eerder een netto AOW-bedrag, te duur. Deze mensen hebben niet voldoende spaargeld of pensioen om – zelfs met de regeling – eerder te kunnen stoppen. Ze worden daardoor vaker of eerder ziek en raken arbeidsongeschikt. In de metaal is bijvoorbeeld 28% van de 65+’ers arbeidsongeschikt. De bonden willen dat boven op het netto AOW-bedrag ook het pensioenbedrag komt, zodat de regeling voor iedereen met zwaar werk betaalbaar wordt.
Rietman: ‘Bouwvakkers, politieagenten, buschauffeurs en alle andere werkers die jarenlang zwaar werk hebben gedaan voor de maatschappij, moeten ook gezond met pensioen kunnen. We zien nu dat mensen met zwaar werk zich letterlijk kapot werken en vlak voor de eindstreep arbeidsongeschikt raken. Ze moeten niet via de WIA afgeserveerd worden, maar verdienen een waardig slot van hun loopbaan. En fatsoenlijk vroegpensioen bij zwaar werk is noodzaak.’
Duurzame inzetbaarheid vaak niet mogelijk of niet aangeboden
Werkgevers en overheid geven vaak aan veel te verwachten van ‘Duurzame Inzetbaarheid’, initiatieven om werknemers langer gezond aan het werk te houden. Hoewel de vakbonden voorstander zijn van alle initiatieven die werknemers gezond aan het werk houden, zijn ze sceptisch over het effect op zware beroepen. Dat beeld wordt nog eens versterkt door de uitkomsten van het onderzoek. Maar 22% van de werkenden die eerder zouden willen stoppen, geeft aan bij hun werkgever mogelijkheden te zien voor aangepast werk dat wél vol te houden is, 61% ziet dat helemaal niet. Opvallend: 47 procent van degenen die eerder willen stoppen, denken dat hun werkgever niet bereid is om ander werk aan te bieden. Rietman: ‘VNO moet hier echt in de spiegel kijken, want je kunt natuurlijk niet enerzijds inzetten op langer doorwerken als je daarvoor anderzijds geen mogelijkheden biedt. Vroegpensioen voor zwaar werk blijft altijd noodzakelijk, ongeacht alle initiatieven om arbeidsomstandigheden te verbeteren.’
Bonden willen concrete afspraken maken
De afgelopen maanden zijn de vakbonden tot op het hoogste niveau in gesprek geweest met zowel het ministerie als met werkgeversorganisatie VNO-NCW. Maar in beide gevallen bleek er geen ruimte voor de noodzakelijke en spoedige verlenging en verbetering van de RVU-regeling. Piet Rietman: ’We hebben hele concrete voorstellen gedaan voor een permanente en verbeterde RVU-regeling. Dat voorstel is in het belang van mensen met zwaar werk, kost de overheid geen geld en gaat uitval op de werkvloer tegen. Maar er was telkens geen ruimte om over een concrete invulling te praten. Dat nu neerzetten alsof de bonden niet aan tafel willen, is niet erg constructief. We zijn echt bereid om opnieuw onze hand uit te steken om over een verbeterde en permanente regeling te praten, maar als die niet wordt aangepakt gaan we over tot staken.’
Achtergrond en ultimatum
De huidige tijdelijk Regeling Vervroeg Uittreden (RVU) is een afspraak uit het Pensioenakkoord van 2019. Omdat de overheid, werkgevers en bonden er toen niet samen uitkwamen, is er een tijdelijk regeling afgesproken. In de tussentijd zou aan een ‘structurele oplossing’ gewerkt worden. Dat is tot op heden niet gelukt ondanks pogingen van de bonden daartoe en ondanks diverse moties in de Tweede Kamer. Recent stelden de bonden de minister een ultimatum om met voorstellen te komen. Als er geen politieke oplossing komt, gaan de bonden over tot het uitroepen en organiseren van stakingen.
