Zutphen – Voedselbosjes: steeds meer scholen leggen er een aan en zijn enthousiast over het concept. Afgelopen week was het Auryn in Zutphen aan de beurt. Het bosje werd met de hulp van IVN Natuureducatie aangelegd en de opening ervan werd goed gevierd. Het voedselbosje op het Auryn is het zeventiende bosje dat IVN, in samenwerking met Wavin, heeft aangeplant in de regio Flevoland-Gelderland-Overijssel. Het concept is een succes, maar wat is de impact op lange termijn? Scholen met oudere bosjes blikken samen met IVN terug.
Voedselbosjes lekker en leerzaam
Een voedselbosje is een klein, eetbaar bosje waar zo’n 30 verschillende soorten planten groeien (bomen, struiken, kruiden, klimplanten en bodembedekkers). Van appelboom en bessenstruik tot kweepeer en colakruid. ‘Door een voedselbosje op het plein leren kinderen op een uitdagende en praktische manier hoe voedsel groeit,’ legt Nannyke Hoek – van As, projectleider bij IVN uit. ‘Zij leren dat het bosje goed is voor de natuur, voor het klimaat én voor henzelf. Hoe smaken verschillende planten en welke delen kun je eten?’
Voordat de kinderen van basisschool Auryn gingen planten, kregen zij les over regenwormen, die belangrijk zijn voor de gezondheid van het bosje. ‘Dit is Kruipie de Regenworm!’ riep een van de jongsten uit. Marleen de Wit, leerkracht op het Auryn, legt uit waarom haar school voor een voedselbosje heeft gekozen: ‘We vinden het belangrijk, want zo kunnen de kinderen het bosje in alle seizoenen meemaken. Dankzij het informatiebord wordt de buurt bovendien betrokken bij het bosje.’
Positieve impact op lange termijn
Op langere termijn hebben voedselbosjes een positieve impact op kinderen. Zowel op educatie als op gezondheid. Groen op het plein ondersteunt onder andere de gezonde ontwikkeling van kinderen op fysiek, sociaal-emotioneel, cognitief én moreel vlak. Bovendien draagt het bij aan kennis over en een band met de natuur.
Bij het Dalton Kindcentrum de Markesteen in Zwolle, waar in 2022 een bosje werd aangeplant, merken docenten dit ook. ‘Het bosje wordt vooral onderhouden door groep 7, onder leiding van mijzelf en ouders,’ vertelt directrice Jorien Griffioen. ‘De kennis van kinderen over planten en natuur is hierdoor flink gegroeid. Ze verwonderen zich over voedsel en smaken, proeven graag en worden bewuster van duurzaamheid en voeding.’
Ook een fijne uitvalbasis voor kinderen
Het voedselbosje is daarnaast voor sommige kinderen een fijne uitvalbasis om even tot rust te komen. Griffioen: ‘In het bosje mogen maar vier kinderen tegelijkertijd zijn en spelen mag er niet. Kinderen die behoefte hebben aan rust zoeken deze plek graag op om te ontprikkelen.’
Ook directeur Brigitte Strikwerda – van Ittersum, directeur van de Willem van Oranjeschool in Apeldoorn is positief over het voedselbosje dat in 2023 bij haar school werd aangelegd. ‘Het is een mooie aanvulling op ons groene schoolplein. Kinderen gaan echt ‘aan’ door te proeven en ruiken. Ze ontdekken allerlei kleine beestjes, boven de bodem en in de bodem. Een mooie verrijking van ons onderwijs.’
Ecologische en maatschappelijke werking
Een voedselbosje bevordert biodiversiteit door een ecosysteem te creëren dat voedsel, beschutting en leefruimte biedt aan diverse dieren. Inheemse planten trekken bestuivers zoals bijen en vlinders aan, terwijl bodembedekkers en takkenhopen insecten huisvesten. Deze vormen voedsel voor vogels. Struiken en bomen bieden nest- en schuilplaatsen. Ook kleine zoogdieren, amfibieën en bodemorganismen profiteren van een gezonde bodem en beschutte plekken. Met een waterbron trekt het bosje extra dieren, zoals kikkers en vogels.
Hoek–van As: ‘Door een mix van plantensoorten en natuurlijke processen ontstaat een duurzaam mini-ecosysteem dat bijdraagt aan de biodiversiteit en leerlingen inzicht geeft in de samenhang binnen de natuur. Zo worden niet alleen de schoolomgeving, maar ook de omliggende gebieden ecologisch verrijkt.’
Wavin
Financierder Wavin vindt dat ook belangrijk. ‘Onze focus ligt op het creëren van gezondere en duurzamere omgevingen voor iedereen,’ vertelt Herman van Tholen. ‘Het ondersteunen van voedselbosjes bij scholen past precies binnen die visie. Scholen maken er gebruik van, dieren en insecten vinden er eten en een leefplek en ook de buurt wordt opgevrolijkt met het groen. Door versteende pleinen te vergroenen, wordt water vastgehouden en is er meer koelte in de zomer.’ Dankzij de cofinanciering van Wavin zijn er al 17 bosjes geplant en staat er voor 3 Voedselbosjes een plantdag begin 2025 gepland.