Vandaag gaat in Cadzand en op Schiermonnikoog de landelijke Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting De Noordzee van start. Het is de twaalfde editie van de grootste strandopruimactie van Nederland. Dertig etappes lang zetten ruim 1.900 vrijwilligers zich in om de Nederlandse stranden schoon te maken. Op vrijdag 15 augustus worden in Zandvoort de eindresultaten gepresenteerd. Hoewel er al veel aandacht is voor schonere stranden, blijft zwerfafval een hardnekkig probleem. Vooral de sigarettenpeuk blijft een grote boosdoener. In elf jaar tijd is dankzij deze actie al meer dan 110.000 kilo afval van het strand gehaald. Stichting De Noordzee wil verder kijken dan alleen opruimen, de focus ligt op bronaanpak.
Van opruimen naar voorkomen
Gemiddeld liggen er 282 stukken afval per 100 meter Nederlands strand, een volle vuilniszak. Terwijl het Europese doel voor 2030 op slechts 20 stuks ligt. Zwerfvuil in zee en op het strand schaadt het ecosysteem. Zeevogels, vissen en zeezoogdieren raken verstrikt in afval of eten het op. Opruimen helpt, maar de oorzaak aanpakken is noodzakelijk. Gita Maas, Projectleider Noordzeeverontreiniging van Stichting De Noordzee: “De afvalkraan moet dicht, want de stranden raken keer op keer vervuild. Met deze Tour vragen we aandacht voor het zwerfafval op onze stranden en roepen we op tot preventie. Want pas als de kraan dichtgaat, komt er echt een einde aan de stroom afval richting de Noordzee.”
De peuk als grootste boosdoener
Sigarettenpeuken blijven één van de meest gevonden vormen van afval op populaire stranden. Tijdens de Tour van vorig jaar werden er meer dan 70.000 opgeraapt. Peuken lijken klein, maar zijn zeer schadelijk: ze bestaan voor 95% uit plastic, bevatten giftige stoffen en vallen uiteen in microplastics. Eén peuk kan tot 1.000 liter zeewater vervuilen en komt terecht in magen van vogels, zeezoogdieren en vissen. Stichting De Noordzee slaat opnieuw alarm over deze vervuiler. De stichting is ook een petitie gestart voor peukenvrije stranden die oproept tot een landelijk plasticfilterverbod en rookvrije stranden.
Gita Maas: “Steeds meer kustgemeenten maken hun stranden rookvrij. Gemeenten als Noordwijk, Goeree-Overflakkee (Brouwersdam), Den Haag (Scheveningen), Schouwen-Duiveland (Renesse) en Zandvoort laten zien dat het kan en moet. Ze geven daarmee een helder signaal af: peuken horen niet thuis in de natuur. Het strand is geen asbak. We roepen de overige 27 kustgemeenten op om dit goede voorbeeld te volgen. Het draagvlak voor geheel rookvrije stranden is gestegen van 23% in 2009 naar 57% in 2025 (Draagvlakonderzoek Tabaksontmoedigingsbeleid (2025) uitgevoerd door Verian in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij). Ook uit onderzoek van CE Delft en de Erasmus Universiteit blijkt dat rookvrije stranden een effectieve en maatschappelijk gedragen maatregel zijn om vervuiling terug te dringen. Het onderzoek laat zien dat er op rookvrije stranden minder peuken liggen en dus minder schadelijke stoffen in het milieu terechtkomen. De wens vanuit de samenleving is duidelijk, geef daar politiek gehoor aan.”
De Rookvrije Generatie juicht deze oproep ook toe. Károly Illy, directeur van Longfonds en bestuurder van de Rookvrije Generatie (een initiatief van de Hartstichting, KWF en Longfonds): “Het strand is bij uitstek een plek voor ontspanning én gezonde lucht. Daar past sigarettenrook simpelweg niet bij. Zeker niet, omdat er op het strand ook veel kinderen en jongeren komen. Als zij geen mensen zien roken, is de kans dat zij later zelf gaan roken veel kleiner. Elke rookvrije plek brengt ons dichter bij een generatie die vrij is van nicotine.”
Plasticfilterverbod
Naast rookvrije stranden pleit Stichting De Noordzee ook voor een verbod op plastic sigarettenfilters. Deze oproep is extra urgent nu de evaluatie van de Europese Single Use Plastics-richtlijn is gestart waarin een dergelijk verbod gerealiseerd kan worden. Onderzoek van CE Delft toont aan dat dit de meest effectieve maatregel is om het aantal peuken in het zwerfafval terug te dringen en zo bij te dragen aan de doelstelling van 70% reductie in 2026, zoals vastgelegd in een aangenomen motie in de Tweede Kamer.
Vrijwilligers rukken massaal uit voor schone kust
Zonder hen, geen Tour. Ruim 1.900 vrijwilligers steken deze zomer de handen uit de mouwen om de Noordzeestranden afvalvrij te maken. Gewapend met afvalemmers en grijpers trekken ze vijftien dagen langs de hele kustlijn. “De kracht van deze Tour? Dat zijn de mensen. Zonder hen geen schone stranden,” zegt Gita Maas van Stichting De Noordzee.
Over Stichting De Noordzee
Stichting De Noordzee zet zich al 45 jaar in voor een schone en gezonde Noordzee. De stichting werkt samen met overheden, bedrijven, wetenschap en burgers om het unieke ecosysteem van de Noordzee te beschermen en te versterken, en combineert beleidsbeïnvloeding, wetenschappelijk onderzoek en maatschappelijke betrokkenheid. De jaarlijkse landelijke strandschoonmaakactie, de Boskalis Beach Cleanup Tour, is mogelijk dankzij de steun van de hoofdsponsor Boskalis en vele andere partners.