Is ondergrondse opslag de beste oplossing om radioactief afval definitief veilig te bergen? Deze vraag stond centraal in OPERA (Onderzoeks Programma Eindberging Radioactief Afval). Na zeven jaar onderzoek, presenteerde de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) gisteren de uitkomsten van de nucleaire sector. Maar hoe betrouwbaar zijn die?
Onderzoek verricht door nucleaire sector
Het onderzoek is verricht door de nucleaire sector zelf, die baat heeft bij een bevestigend resultaat. De Europese Commissie wil dat de lidstaten met een langetermijnoplossing komen voor radioactief afval. In Nederland wordt het afval momenteel bovengronds opgeslagen door COVRA. Hier kan het afval volgens de regering de komende 100 jaar veilig geborgen worden. Dat is relatief gezien niet lang, aangezien bij sommige soorten kernafval, het wel tienduizenden jaren kan duren voordat de straling voldoende is afgenomen. Er moet dus een definitieve oplossing komen.
Niet objectief of betrouwbaar
Voor OPERA werd het volgende doel geformuleerd: “Aantonen van de lange-termijn veiligheid van de ondergrondse berging.” Het is dus niet opzienbarend dat de eindconclusie van het onderzoeksrapport is dat opslag diep in de kleilagen, inderdaad de beste oplossing is. Doordat er geen rekening is gehouden met de meest ongunstige variabelen en de toelaatbare hoeveelheid straling is aangepast, is het onderzoek niet erg objectief of betrouwbaar te noemen.
Alleen theoretisch
In Nederland wordt al decennia onderzoek gedaan naar de vraag hoe we ons kernafval definitief gaan opbergen. Dat is dan ook geen makkelijke opgave. Het gaat om uiterst giftig en hoog radioactief materiaal dat voor honderdduizenden jaren van alles en iedereen geïsoleerd moet worden opgeslagen. Omdat geen enkele politicus het aandurft een keuze te maken gaat het altijd om theoretisch onderzoek op basis van modellen en aannames.
Nutteloos
De Europese Commissie heeft in 2011 alle lidstaten gedwongen om aan een echt plan voor eindberging te gaan werken. In Nederland heeft dat in 2016 geleid tot het Nationaal Programma Kernafval. Hierin wordt gesteld dat, “Nu het afval voor minstens 100 jaar bij de COVRA kan liggen” en er “pas over ruim 100 jaar een besluit wordt genomen over eindberging”. Daarmee is elk onderzoek nu dus feitelijk nutteloos.
WISE
Milieubeweging WISE doet heel bewust niet mee aan dit soort onderzoeksprogramma’s. Peer de Rijk, directeur: “Wij gaan niet helpen dweilen zolang de kraan nog wagenwijd openstaat. De regering zegt in het Nationaal Programma Kernafval dat ze graag wil dat de burger nauw betrokken wordt bij de discussie over eindberging van het afval. Maar een discussie over de belangrijkste bron van hoogactief afval , kernenergie, wil ze liever niet voeren. En hoe kun je nu betrokkenheid creëren als er pas over ruim 100 jaar, vier generaties vanaf nu, besluiten worden genomen?”
