Binnenland – Omgewaaide bomen die de spoorbaan blokkeren, vallende takken in de bovenleiding, herfstbladeren die gladheid veroorzaken en zo nog meer. Treinen rijden op veel plekken door het typische Hollandse landschap en door de mooiste stukjes van onder meer de Veluwe. Dat maakt een treinreis ook zo mooi.
ProRail is één van de grootste beheerders van planten en bomen. In onze spoorbermen herbergen veel zeldzame diersoorten en planten, bomen en bloemen. En die koesteren we. Maar bomen en groen zijn niet alleen maar mooi. Het zorgt ook voor overlast, stremmingen en onveilige situaties.
Overlast en vertragingen op spoorbaan
Gemiddeld genomen is er elke week een storing die veroorzaakt wordt doordat er takken in de bovenleiding terecht komen of een boom op het spoor valt. Een keer per maand leidt dit tot een grote verstoring van de treindienst.
Niet zomaar kappen
In de Spoorwegwet staat dat het verboden is zonder vergunning geen beplanting mag worden aangebracht. Door de bomen rond om het spoor goed te (laten) onderhouden willen we voorkomen dat bomen op het spoor vallen en dat bladeren op de rails gladde sporen veroorzaken. In principe zou ProRail dus alle bomen in die ‘verboden zone’ mogen kappen. Het is voor het spoor en de treinen natuurlijk het makkelijkste als we aan weerzijde op 10 meter van het spoor alle bomen en struiken kappen, snoeien en knippen. Geen takken meer in de bovenleiding, geen bomen op het spoor en geen blaadjes die zorgen voor gladde sporen. Maar dat is maatschappelijk onwenselijk. We hebben het hier al gauw over 1 miljoen bomen. Dan zou Nederland er een stuk anders uitzien. Door de omgeving in kaart te brengen, de risico’s van bomen te analyseren, willen we juist voorkomen dat we rucksichtslos bomen hoeven te kappen en zorgen we dat we ons groen onderhoud verbeteren.
Valrisico
Staat een boom (te) dicht bij het spoor, maar op particuliere grond? Dan maken we doorgaans afspraken met die bewoners over het beheer en onderhoud van hun boom. Gebeurt dat niet (goed), dan kunnen zij aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade. Het snoeien of kappen van groen op niet-particuliere grond gebeurt altijd met een vergunning van de bevoegde instanties. Daarom gaan we het groen langs het spoor nauwkeurig in kaart brengen. We kunnen dan gericht maatregelen nemen om overlast te voorkomen. In sommige gevallen zullen we die boom moeten kappen omdat ie gezien leeftijd, staat van onderhoud en afstand een risico vormt. Maar in nagenoeg alle gevallen kunnen we door onderhoud juist voorkomen dat een boom tegen de grond hoeft. Voor alle beestjes en bomen langs het spoor goed nieuws. En voor alle bewoners die uitkijken op het spoor
Normen voor groenbeheer
Samen met onze aannemers onderzoeken wij welke begroeiing gevaar kan opleveren voor het spoor. Bomen en struiken weghalen (kappen) doen we alleen als ze echt te dicht langs de spoorbaan staan. Of als ze het zicht van de treinmachinist belemmeren. Overhangende takken worden gesnoeid. Om verstoringen op het steeds drukker bezette spoor te voorkomen, heeft ProRail de normen voor groen langs het spoor aangescherpt en onderzoeken we nieuwe manieren om het risico op incidenten te minimaliseren. Daarnaast brengen we met behulp van nieuwe technieken de risico’s nauwkeuriger in beeld en zijn daardoor beter in staat te anticiperen en storingen te voorkomen. Wij nemen in de nieuwe contacten die wij met de aannemers afsluiten ook duidelijke groene afspraken en duurzame ambities op. Enerzijds om overlast te voorkomen, maar ook om het vele groen langs het spoor zo duurzaam mogelijk te onderhouden. En niet zomaar de botte bijl er in te zetten.
Voordelen groenbeleid
Goed groenbeleid levert veel op. Het spoor wordt veiliger, want de machinist behoudt goed zicht. Er is minder vaak schade aan spoor en bovenleidingen, zodat herstel minder vaak nodig is. Reizigers lopen ook minder vertragingen op, doordat het treinverkeer minder last heeft van gladheid op het spoor door vallende bladeren. En de flora en fauna krijgt de kans optimaal te floreren.
Zorgvuldig voor mens en dier
Ons groenbeleid kan gevolgen hebben voor mens en dier. Voor omwonenden kan het betekenen dat het uitzicht waaraan zij gehecht zijn, verandert. Dat begrijpen we heel goed, maar soms is het voor de veiligheid en betrouwbaarheid van het treinverkeer heel belangrijk dat er geen bomen te dicht langs het spoor staan. Onze groenwerkzaamheden zijn in principe buiten het broedseizoen. Voor de meeste vogelsoorten is het broedseizoen ongeveer tussen 15 maart en 15 juli. Sommige soorten, zoals de blauwe reiger en de bosuil, beginnen iets eerder met broeden. Andere soorten, zoals watervogels, juist weer wat later. Uiteraard zorgen we dat de noodzakelijke vergunningen tijdig worden aangevraagd.
Veel bomen
Nederland telt bijna 100 miljoen bomen. Gemiddeld staan er zo’n 150 tot 200 bomen per kilometer spoor, binnen een afstand van 30meter tot het spoor. Als je bedenkt dat er meer dan 7000 kilometer spoor ligt in Nederland, hebben we het hier al gauw over meer dan 1.000.000 bomen. Die bomen staan soms op ProRail-terrein, maar meestal op terreinen van anderen. Bomen vertegenwoordigen namelijk belangrijke waarden voor ons allemaal (natuurwaarde, omgevings- en belevingswaarde, historische waarden, etc) dus daar gaan we zuinig mee om. Maar voor het spoor brengen bomen ook risico’s met zich mee. Het opruimen van een boom duurt al snel 2,5 tot 6 uur, afhankelijk van de omvang van de schade. De afgelopen jaren hebben we iedere 2 jaar een storm gehad waarbij behoorlijk veel bomen tot problemen op het spoor hebben geleid
