Binnenland – Maandag is Erik Staal, oud-bestuursvoorzitter van de in 2011-2012 bijna gefailleerde woningcorporatie Vestia, gearresteerd. Dat heeft een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) dinsdagochtend bevestigd tegenover het FD.
In het belang van het onderzoek wilde het OM aanvankelijk verder geen mededelingen doen. Later dinsdagmiddag meldde het OM in een persbericht dat het Staal verdenkt van verduistering en witwassen van €1,2 mln die Vestia had bestemd voor hulp aan sociale woningbouwprojecten in Zuid-Afrika. De 66-jarige Staal zou daarbij ook valsheid in geschrifte hebben gepleegd.
Dinsdag heeft het functioneel parket Rotterdam van het OM bovendien conservatoir beslag gelegd voor een bedrag van € 1,47 mln op een van Staals panden in Amsterdam. De hoogte van het beslag is een indicatie van het bedrag dat justitie verwacht te vorderen.
Op de woning van Staal in Krimpen aan de Lek heeft het OM geen beslag gelegd. Over een eventuele beslaglegging op zijn villa op Bonaire is niets bekend. Die laatste woning op de Antillen schafte de corporatiedirecteur in 2010 aan. De vraagprijs was toen $ 1,7 mln.
In de boeien afgevoerd
Ooggetuigen melden het FD dat zeven busjes en personenwagens van de Fiod met ambtenaren in gele hesjes maandag rond het middaguur bij een woning van Staal in Krimpen aan de Lek zijn voorgereden. Zijn auto zou daar op een oplegger zijn geladen en meegenomen. Het OM heeft daar ook huiszoeking gedaan.
Volgens getuigen is Staal in Krimpen aan de Lek geboeid afgevoerd. Hij zit dinsdagmiddag nog steeds vast, volgens het OM. Het persbericht dat het OM uitbracht naar aanleiding van de berichtgeving in het FD meldt dat met behulp van rechtshulpverzoeken ook huiszoekingen zijn gedaan in een woning in Zuid-Afrika, een woning op Bonaire en een woning in België.
Een tweede verdachte is de 64–jarige zus van Staals ex-echtgenote. Het OM verdenkt haar van het medeplegen van witwassen. Het tv-programma Brandpunt meldde in 2013 dat miljoenen waren verdwenen die Vestia naar Zuidafrikaanse woningbouwprojecten had willen leiden. Vestia-baas Staal was vanaf 2000 ook bestuurder van goededoelenstichting Hasa voor dit Zuidafrikaanse project. De verdenking is dat Staal met valse stukken voor privédoeleinden €1,2 mln heeft onttrokken uit de stichting.
Strafrechtelijke procedure
Erik Staal is één van de hoofdrolspelers in het Vestia-drama. Door grootschalige speculatie met complexe derivaten om renterisico’s af te dekken, belandde de met 96.000 woningen destijds grootste woningcorporatie van Nederland aan de rand van de afgrond. Door een onverwachte rentedaling vanaf medio 2011 moest Vestia enkele miljarden euro’s aan onderpand bijstorten.
Kadastraal bericht beslag OM op huis StaalDe toezichthouders en de overheid grepen in. Met verplichte steun van alle andere woningcorporaties werd de derivatenportefeuille van Vestia onschadelijk gemaakt en afgekocht. Dat leverde een schade op van € 2 mrd à € 3 mrd, inclusief alle afwikkelkosten. In de Vestia-kwestie liep tot nu toe geen strafrechtelijke procedure tegen Staal.
Fraude
Staal werd in februari 2012 door toenmalig minister van Binnenlandse Zaken, Liesbeth Spies, van zijn taak ontheven en naar huis gestuurd. Hij verliet Vestia met een uitkering van € 3,5 mln, een in 2012 door hem georganiseerde pensioenreparatie.
De voormalige corporatiedirecteur acht zich niet schuldig en wijst met een beschuldigende vinger richting zijn toenmalige treasurer, Marcel de Vries. Tegen De Vries loopt een strafzaak. Hij wordt verdacht van fraude, in samenwerking met tussenpersoon Arjan Greeven. In april 2012 is De Vries tijdelijk – tot in juni 2012 – achter de tralies beland.
Schikking
Staal is in 2013 door woningcorporatie Vestia medeaansprakelijk gesteld voor de miljardenschade die tijdens zijn bestuursperiode is ontstaan. Deze kwestie, die ook betrekking had op een aantal commissarissen van Vestia, is in januari 2016 voor in totaal € 4,8 mln geschikt.
De advocaat die Staal in deze schikking bijstond, Jurjen Lemstra, is verrast door het nieuws van de aanhouding van Staal. Hij kan geen commentaar geven. ‘Ik ben geen strafrechtadvocaat.’ Ook de woordvoerder van Vestia kan geen reactie geven. De arrestatie van Staal is volgens hem buiten Vestia om gegaan.
In Londen loopt nog een rechtszaak van Vestia tegen Deutsche Bank, een van de belangrijkste leveranciers van derivaten aan Vestia. Daarin claimt de woningcorporatie een schade van €830 mln bij deze derivatenverkopende bank.
