Olst – Een verbouwingsplan in een van de Aardehuizen in Olst bracht aan het licht dat een aantal kolommen die het dak dragen, onder de vloer waren aangetast door houtrot. Inmiddels hebben de bewoners samen met deskundigen de omvang van het probleem in beeld en is de schade bijna hersteld. De tegenvaller blijkt zich echter niet te beperken tot één woning.
Om hoeveel van de 23 Aardehuizen het precies gaat, is nog in onderzoek. Een bewonerswerkgroep is met ondersteuning van bouwkundigen nog bezig de precieze omvang van het probleem in kaart te brengen. “Het belangrijkste is”, constateert de werkgroep nu al in een tussenrapportage, “dat er geen enkele sprake is van instortingsgevaar. Verzakking die kan optreden is een kwestie van millimeters of hooguit een paar centimeter. Daardoor kunnen er op een termijn van maanden of zelfs jaren mogelijk schades ontstaan als scheurvorming in stucwerk op binnenmuren of klemmende deuren.” In de arm genomen bouwkundigen bevestigen dat beeld. De eigenaren van de Aardehuizen blijven er dan ook kalm onder, inclusief woningcorporatie SallandWonen, die eigenaar is van de drie sociale huurwoningen in het project. Het oplossen van de problemen kan desnoods over jaren worden uitgesmeerd.
Ingrijpend
Evengoed zijn de maatregelen ingrijpend, zo blijkt in de eerste woning waar het probleem nu is aangepakt. Het aangetaste deel van de kolommen moet worden weggezaagd en vervangen door een betonnen voet. Dat proces vereist dat er rond de kolommen een gat in de vloer moet worden gemaakt en dat de dakspanten die door de kolommen worden ondersteund, tijdelijk worden omhoog gehouden door stalen stutpalen.
Vocht in zandpakket
De oorzaak van het probleem zit in het zandpakket dat vrijwel alle Aardehuizen onder de vloer hebben zitten. Het pakket van circa 25 centimeter hard aangestampt IJsselzand helpt mee om de woningen hun massieve karakter te geven.
Op zich vervullen de vloeren zo een heel nuttige functie als warmtebuffer. In combinatie met een grote glaswand op het zuiden, vangen de Aardehuizen zo een grote hoeveelheid zonnewarmte in, die in de massieve muren én vloer wordt opgeslagen. Hierdoor blijven de stookkosten voor de experimentele woningen in de winter relatief zeer laag. In de zomer zorgen de zware wanden en vloer juist voor extra koelte.
Tijdens de bouwfase blijkt er echter teveel vocht opgesloten te zijn geraakt in het zandpakket, toen de afwerkvloeren werden aangebracht. Naar nu blijkt, heeft dat vocht zijn weg gevonden naar de houten kolommen die op de betonnen funderingsvloer in dit zandpakket staan.
Nader onderzoek
In de woning waar het kolommen-probleem aan het licht kwam, heeft een niet geheel waterdichte badkamervloer het probleem verergerd. Verder zijn alle overige mogelijke oorzaken eveneens onderzocht en inmiddels uitgesloten: lekkage in de waterleiding, afvoerbuizen en de in die woning aanwezige vloerverwarming. In alle woningen waar het houtrot-probleem wordt aangetroffen, moet dit onderzoek naar specifieke bijkomende oorzaken worden uitgevoerd.
Een andere oorzaak zou nog kunnen zijn extreme regenval in combinatie met een hoge grondwaterstand, waardoor mogelijk kwelwater tot op de funderingsvloer zou kunnen komen, en dus ook in het zandpakket onder de dekvloer.
Ruim ervaring
De Aardehuizers vatten de koe stevig bij de horens. Ze hebben tenslotte ruime ervaring met het gezamenlijk oppakken van bouwklussen. De bewoners hebben gedurende 3,5 jaar samen met een kleine 2000 vrijwilligers alle huizen zelf gebouwd. “De analyse van het probleem en de praktische aanpak van het oplossen ervan laten zien dat we het samen bouwen nog niet zijn verleerd”, aldus de werkgroep.
Dat de Aardehuizers een andere invulling voor ogen stond van de zomervakantie, staat echter buiten kijf. “Het is natuurlijk een dikke tegenvaller. Het haalt letterlijk en figuurlijk flink wat overhoop”, aldus de werkgroep. ”Maar omdat we over de verdere werking van de Aardehuizen heel tevreden zijn, moeten we deze tegenvaller dan maar zien als leergeld voor het bouwen van experimentele woningen. We zullen onze ervaring delen met ieder die ook zoiets wil bouwen, opdat het wiel niet opnieuw hoeft te worden uitgevonden.”
