Binnenland – Het terugdringen van het lerarentekort vraagt niet alleen om landelijke actie, maar ook een regionale aanpak. De huidige maatregelen hebben effect, maar er is meer nodig. Dat schrijven onderwijsministers Slob en Van Engelshoven vrijdag in een brief aan de Tweede Kamer.
De brief valt samen met de start van het nieuwe schooljaar. Het lerarentekort is in grote delen van het land inmiddels goed voelbaar. Uit een rondgang langs basisscholen blijkt dat er goede hoop is dat het desondanks lukt om ook dit schooljaar overal leraren voor de klas te krijgen. Tegelijk geven scholen ook het signaal dat de marges flinterdun zijn.
Goed onderwijs begint met voldoende leraren. Die uitdaging is extra fors vanwege de hoogconjunctuur. ‘Naast het onderwijs kampen ook de zorg, de politie en de bouw met grote tekorten. Het knelt op veel plekken’, stelt minister Slob. Werkgevers, vakbonden, lerarenopleidingen, gemeenten, transfercentra en vele anderen zijn allemaal nodig om te zorgen voor voldoende leraren voor de klas. ‘Alleen als we de schouders er samen onder zetten kunnen we werkgevers in staat stellen om voldoende leraren aan te stellen.’
Regionale aanpak
Omdat het lerarentekort per regio verschilt, is een regionale aanpak nodig. Volgens de ministers moet de door de Onderwijsraad geadviseerde taskforce dan ook regionaal worden ingezet voor het primair en voortgezet onderwijs en het mbo. Hiervoor worden regionale aanjagers aangesteld, die scholen gaan stimuleren om meer samen te werken en elkaar niet uit de markt te concurreren, die afspraken tussen lerarenopleidingen en scholen stimuleren en helpen goede voorbeelden uit te wisselen, zodat niet iedereen zelf het wiel hoeft uit te vinden. Op landelijk niveau wordt een een stuurgroep ingericht om resultaten en goede voorbeelden te delen tussen regio’s en om knelpunten op te lossen.
Hoger loon, minder werkdruk
Het kabinet heeft al veel in werking gezet om de tekorten terug te dringen: het collegegeld voor studenten aan lerarenopleidingen is de eerste twee jaar gehalveerd. Ook is 270 miljoen euro geïnvesteerd in salarissen en 430 miljoen euro in het tegengaan van werkdruk voor leraren op de basisschool. Daarnaastis er geïnvesteerd in het bevorderen van instroom uit andere sectoren (zij-instroom) en herintreden. Er zijn subsidies beschikbaar om besturen te helpen om die leraren goed te begeleiden.
Nieuwe maatregelen
Als extra inzet zorgen de onderwijsministers nu dat deeltijdstudenten pabo die al een hbo-diploma hebben eerder voor de klas mogen, mits zij aan een aantal kwaliteitseisen voldoen. Ook krijgen jaarlijks 50 onderwijsassistenten de kans om de lerarenopleiding te gaan doen. Slob: ‘Als we het lerarentekort willen oplossen, moeten we verder kijken dan de poort van de pabo. Er is daarbuiten veel onderbenut potentieel. Dat moeten we beter benutten, zolang we maar geen concessie doen aan kwaliteit.’
Werkloze leraar weer voor de klas
De ministers willen dat werkloze leraren sneller weer aan het werk kunnen. Het zogeheten Participatiefonds – dat de uitkeringen betaalt aan leraren – wil de komende twee jaar 1000 leraren terugleiden naar een baan. Minister Slob is daar blij mee. ‘Deze mensen verdienen een nieuwe kans om weer te kunnen genieten van het vak. En als samenleving kunnen we het ons niet permitteren dat zoveel mensen thuiszitten, terwijl onze leerlingen zitten te springen om voldoende leraren.’
Veel parttimers
Veel basisschoolleraren werken parttime: gemiddeld 28 uur per week. Minister van Engelshoven roept de werkgevers op om samen met de leraren te kijken naar de mogelijkheid om meer te gaan werken: Er wordt door de werkgevers in het onderwijs te vaak automatisch uitgegaan van het feit dat leraren in deeltijd willen werken, terwijl dat lang niet altijd de wens van de leraar is. Als de uren van iedere po-leraar met een half uur worden uitgebreid, loopt het tekort met 760 fte terug.” Startende leraren beginnen overigens vaker met meer uren dan collega’s die al langer werken.
Ziekteverzuim iets omlaag
Het ziekteverzuim is in het primair onderwijs hoog. Positief is dat uit recente cijfers blijkt dat dit percentage wel iets gedaald is, van 6,3% naar gemiddeld 6%. Slob: ‘We hebben 430 miljoen euro beschikbaar gesteld om de werkdruk tegen te gaan. Daar kan veel verschil mee gemaakt worden. Maar goed personeelsbeleid –en leraren helpen gezond en fit te blijven – is de verantwoordelijkheid van werkgevers zelf.’
Cijfers
Volgens de laatste ramingen kan het lerarentekort in 2020 oplopen tot 4.000 fte. Blijven de omstandigheden gelijk, dan loopt dat in 2025 op tot 10.000 fte. Door de gezamenlijke inspanningen hopen ministers Slob en Van Engelshoven het tekort terug te dringen, zodat goed onderwijs ook in tijden van hoogconjunctuur gegarandeerd blijft.
