Wet voor de 1,5 meter samenleving vertraagt

Binnenland – Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge wil de 1,5 meter samenleving vastleggen in een wet. De maatregelen die nu nog zijn vastgelegd in een noodverordening, waren volgens minister Ferd Grapperhaus alleen bedoelt voor een acute en onvoorziene crisissituatie die na de uitbraak van corona in Nederland meteen is gemaakt. deze maatregelen kwamen tot stand zonder dat de Eerste en Tweede kamer hier iets over te zeggen hadden.

Om de spanning tussen de maatregelen en de democratie en rechtstaat te verminderen, ligt er nu een wetsvoorstel om de maatregelen op te nemen in een tijdelijke wet. Er is meer draagvlak nodig om de maatregelen te kunnen laten gelden in de samenleving. Grapperhaus geeft aan dat in een rechtsstaat een noodverordening niet lang kan duren. Dit zou gevolgen hebben voor ieders vrijheid en grondrechten. Er komt steeds meer kritiek van rechtsgeleerden en in de Tweede kamer wordt de onvrede groter.

Speciale coronawet 1,5 meter samenleving

Daarom wordt de tijdelijke maatregel voor het houden van 1,5 meter binnenkort opgenomen in een speciale coronawet die minster de Jonge (Volksgezondheid) heeft bedacht. RTL Nieuws heeft de hand gelegd op de consultatieversie van de wet. In deze wet worden de maatregelen opgenomen en vastgelegd die nu nog als noodverordening gelden. Omdat een noodverordening niet eindeloos kan voortduren.

In de spoedwet staan maatregelen die in de noodverordening al golden, zoals de 1,5 meter afstand houden, anders kan men een boete riskeren. De minister kan waar nodig voorschrijven om beschermingsmiddelen te dragen. Wel zijn er veranderingen in de spoedwet, zoals dat het begrip ‘huishouden’ wordt verruimd naar ‘gemeenschappelijke huishouding’ zoals een camping, studentenhuizen en huizen waar arbeidsmigranten wonen. In een vertrouwelijke brief van het Veiligheidsberaad aan de minister is al te lezen dat de de burgemeesters dat onwenselijk vinden. Omdat het lastig te handhaven is. 

De regels ‘onderling anderhalve meter afstand houden en niet in groepen bij elkaar komen’ waren tot nu toe waren nog vastgelegd in zogenoemde noodverordeningen. Een noodverordening geeft burgemeesters ultieme bevoegdheid om de openbare orde te kunnen bewaken. Maar een noodverordening is in principe bedoeld voor een acute crisis, deze kan bijvoorbeeld gebruikt worden om rellen rond een demonstratie of voetbalwedstrijd proberen te voorkomen. En niet om voor maanden achter elkaar aan te houden.

Eerste versie spoedwet

Er was veel kritiek op de noodverordening rond het coronavirus. De vraag werd gesteld of je de grondrechten van burgers langdurig mag inperken op grond van een noodverordening. Het parlement of de gemeenteraad hebben normaal gesproken inspraak bij het instellen van een noodverordening. Er was nu alleen overleg geweest tussen het kabinet en de burgemeesters. De meerderheid van de Tweede Kamer eiste dat mensen die een coronaboete kregen, geen strafblad zouden krijgen, omdat de regels erg onduidelijk zijn. Er is de afgelopen weken hard gewerkt aan een spoedwet, om een einde te maken aan de verwarring. De eerste versie is nu klaar om besproken te worden in een advies van de Raad van State en een debat in de Tweede en Eerste Kamer. 

Tegenstand

Er is veel tegenstand tegen de coranamaatregelen, het ‘nieuwe normaal’ en tegen deze spoedwet. Zo is er een petitie gestart: Een 1,5meter wet NEE !! Waar men twijfelt of deze wet niet in gaat tegen de rechten van de mens en de vraag wordt gesteld:

De vergaande maatregelen tegen het coronavirus, waaronder de 1,5-meterregel, is economisch al niet verantwoord. Daarnaast, zijn we nog vrij volgens de rechten van de mens? Denk aan 1,5 meter verjaardagen, BBQ’s, Festivals etc. dat wordt het nieuwe normaal. 

Op Twitter wordt aan minister de Jonge de vraag gesteld waarom de consultatieveversie van de spoedwet niet op https://www.internetconsultatie.nl staat.

Vertraging wegens kritiek

Toch werd vandaag bekend dat het wetsvoorstel waarschijnlijk vertraging op gaat lopen. Minister Grapperhaus wil de wet per 1 juli invoeren, maar de de Tweede Kamer heeft tijd nodig om het voorstel in behandeling te nemen.
Vrijdag is er akkoord gegeven dor de ministerraad. Maar dit weekend werd bekend dat er veel kritiek is op de nieuwe wet. Het doel van de wet is in de woorden van het kabinet, ‘een wettelijke verbodsnorm te regelen die ertoe strekt te kunnen handhaven in gevallen waarin personen zich ophouden tot anderen zonder de veilige afstand te bewaren’.
Maar Raadsleden en advocaten reageren afwijzend op de nieuwste noodgreep.

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden wijst het voorstel af omdat zij dit te mager vinden. ‘Wij stellen vast dat het – helaas – in de tijdelijke wet voorlopig ontbreekt aan de lokale borging van de democratische legitimatie, democratische betrokkenheid van de lokale democratie en aan medeverantwoordelijkheid van de gemeenteraad voor draagvlak in de lokale samenleving.’

Gekozen volksvertegenwoordigers – óók het parlement en provinciale staten – moeten vooraf een stem krijgen, aldus de raadsleden. Ook worden er vraagtekens bij de juridische opzet gezet. Concreet is de wet vooral een uitbreiding van de Wet publieke gezondheid. De vereniging vindt de Wet veiligheidsregio’s meer geschikt, omdat daarin het ‘primaat van gemeenten’ zou gelden.

Orde van Advocaten is kritisch

Ook de Nederlandse Orde van Advocaten reageerde al in het openbaar op de conceptwet. Ook daar is de toon kritisch. ‘Het wetsvoorstel maakt het mogelijk vergaande beperkingen van grondrechten en vrijheden voor een onbepaalde periode normaal te maken. Dergelijke ingrijpende beperkingen van bewegings- en vergadervrijheden zijn niet normaal, en behoren dat ook niet te zijn in een democratische samenleving.’

Daarom zou volgens de advocaten de huidige werkwijze met de noodverordeningen de voorkeur verdienen. Maar die aanpak is nu net ‘juridisch wankel, zo niet onhoudbaar’, aldus de raadsleden. Dat heeft onder meer de huidige coronaboetes in diskrediet gebracht. Deze boetes moeten, inclusief strafblad, deel gaan uitmaken van het ‘nieuwe normaal’.

Grapperhaus streeft er naar om het wetsvoorstel binnen 2,5 week in te laten gaan. Maar dat geeft te weinig tijd om het voorstel in behandeling te nemen. PvdA Kamerlid Atje Kuiken geeft aan: ‘De wet gaat over grondrechten en over lokale democratie, dit moet echt zorgvuldig gebeuren.’