Binnenland – Met ingang van vandaag moeten mensen die voor de aankoop van een telefoon leningen boven de 250 euro afsluiten bewijzen dat zij kredietwaardig zijn. Dat kan door middel van een controle bij het Bureau Kredietregistratie (BKR) en een zogeheten leentoets, af te nemen door telecomaanbieders. Daarbij moeten mensen bijvoorbeeld hun inkomen opgeven.
Vroeger kregen mensen hun mobiele telefoon ‘er gratis bij’ als ze een telefoonabonnement afsloten. Maar sinds 1 januari is een ‘all-in’ telefoonabonnement gewoon ‘een telefoonabonnement met een smartphone op afbetaling’. Oftewel: een abonnement met een lening. Telecomproviders moeten zich houden aan de Wet op het financieel toezicht (Wft).
Als klanten kredietwaardig blijken mogen ze een lening voor een telefoon aangaan, maar dat krediet wordt dan wel geregistreerd bij bij het Bureau Kredietregistratie (BKR). Zo’n registratie bij het BKR kan gevolgen hebben voor hun leencapaciteit, die relevant kan zijn als zij een andere consumptieve lening willen aangaan of een hypotheek willen afsluiten.
Zo’n BKR- dergelijke registratie hoeft niet per se nadelig te zijn. Er bestaan namelijk negatieve en positieve BKR-noteringen, en wie zijn of haar smartphone keurig maandelijks afbetaalt behoort tot die laatste categorie. Zo’n positieve status – die zo’n 90 procent van de Nederlandse geregistreerden heeft- kan zelfs in het voordeel van een huizenkoper werken. ‘Als hypotheekverstrekkers zien dat iemand goed van betalen is kan dat juist vertrouwen wekken’, zegt een woordvoerder van het BKR.
Geld lenen kost geld
Toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) ziet toe op de nieuwe regel voor telecomproviders. Door smartphones op afbetaling voortaan als leningen te aan te merken worden consumenten volgens de AFM beter beschermd tegen aankopen die zij zich eigenlijk niet kunnen permitteren. De nieuwe regel biedt daarnaast bescherming tegen telecomaanbieders die abonnementen op zo’n manier presenteren dat mensen niet doorhebben dat ze een lening aangaan.
Om diezelfde reden moeten de bedrijven naast het invoeren van een leentoets van de AFM nog meer stappen zetten. Zo moeten alle reclame-uitingen van telecomaanbieders voortaan kredietwaarschuwingen bevatten – ‘geld lenen kost geld’ – en moeten abonnementskosten en de kosten van de lening nu duidelijk worden uitgesplitst. ‘De prijzen van mobiele telefoons met en zonder abonnement en verschillende aanbiedingen worden hierdoor beter vergelijkbaar.’
De Hoge Raad bepaalde al in 2014 dat een toestel op afbetaling bij een telefoonabonnement in feite een lening is, maar sindsdien gold een overgangsperiode waarin toezichthouder AFM slechts bij grove overtredingen in actie kwam. In die tijd lagen de telecombedrijven vooral overhoop met Stichting Consumentenclaim, die namens duizenden mobiele telefoonbezitters claims heeft ingediend. Sinds 1 januari is het respijt voor telecombedrijven definitief voorbij, en gaat de AFM ook bij de verkoop van telefoonabonnementen erop toezien dat alle regels die gelden bij het verstrekken van leningen worden nageleefd.
