Heldere grondslagen en stevige waarborgen voor gegevensuitwisseling door samenwerkingsverbanden zijn nodig ter bescherming van onze persoonsgegevens, voor onze veiligheid en de rechtsstaat. Dat maakt voor iedereen duidelijker onder welke voorwaarden informatie kan worden verwerkt binnen de vier bestaande samenwerkingsverbanden die complexe problemen rond bijvoorbeeld verwarde personen op het snijvlak van zorg en veiligheid, de georganiseerde criminaliteit, witwassen en crimineel vermogen aanpakken.
Minister Yeşilgöz-Zegerius heeft hiertoe vandaag in aanvulling op het wetsvoorstel Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) dat op dit moment in behandeling is in de Eerste Kamer, een algemene maatregel van bestuur in internetconsultatie gebracht.
Gegevensverwerking
,,Alleen met stevige waarborgen en het doelgericht vastleggen in welke situaties gegevensdeling wel kan, kunnen we een einde maken aan de gevoelde tegenstelling tussen veiligheid en privacy. Onduidelijkheid over het delen van informatie zorgt nu vaak voor een patstelling. Dat zien we bijvoorbeeld op het snijvlak van zorg en veiligheid, terwijl complexe problemen rond verwarde personen juist vragen om met urgentie te worden opgepakt. Dat geldt ook voor de aanpak van de georganiseerde misdaad en crimineel vermogen. Het is zaak dat we duidelijkheid creëren wanneer wel informatie gedeeld kan worden’’, aldus minister Yeşilgöz.
Door de algemene maatregel van bestuur die nu in internetconsultatie is gegaan, worden grondslagen om data te kunnen delen verduidelijkt en meer waarborgen ingebouwd voor bescherming van persoonsgegevens. Zo wordt ook gevolg gegeven aan vragen uit het parlement en adviezen van het College voor de Rechten van de Mens, de Autoriteit Persoonsgegevens en voorlichting van de Afdeling advisering van de Raad van State, die op verzoek van de Eerste Kamer zijn uitgebracht.
Waarborgen
De algemene maatregel van bestuur, het zogeheten Besluit gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden, zorgt voor meer waarborgen rond de informatiedeling. Het beoogt zo exact mogelijk te omlijnen wat de samenwerkingsverbanden mogen doen. Het ontwerpbesluit regelt waarborgen, zoals de criteria waaraan een signaal, verzoek of casus moet voldoen om aanleiding te mogen zijn voor gegevensverwerking. Andere waarborgen zijn onder meer de instelling van rechtmatigheidsadviescommissies voor de beoordeling van rechtmatigheid en tegengaan van discriminatierisico’s, de verplichting van onafhankelijke privacy audits, kwaliteitstoetsen op gegevens en het instellen van een contactpunt waar burgers hun rechten kunnen uitoefenen op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming. Daarnaast gelden er veel meer waarborgen, zoals een plicht tot passende opleidingen en trainingen over gegevensverwerking.
Vier samenwerkingsverbanden
Het wetsvoorstel WGS regelt dat deelnemers van vier bestaande samenwerkingsverbanden straks beter gegevens kunnen delen om op hun veiligheidsterrein een volledig beeld te krijgen:
- de Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH’s) als het gaat om bijvoorbeeld huiselijk geweld en complexe problemen met ernstig verward gedrag,
- de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s) in de strijd tegen georganiseerde en ondermijnende criminaliteit,
- het Financieel Expertisecentrum (FEC) richt zich op de integriteit van de financiële sector en specifiek op de aanpak van illegale financiële activiteiten, terrorismefinanciering en witwassen.
- de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV) stelt rapportages op waaruit kan worden opgemaakt waar mogelijk crimineel of fiscaal ontdoken vermogen wordt verborgen.
Als de wens ontstaat om nieuwe samenwerkingsverbanden toe te voegen, moet dat bij wijziging van wet worden geregeld. Alleen in geval van spoed en na advies van de Raad van State is een overbruggingsregeling gedurende zo’n wetswijziging mogelijk.
