Gisteren is het Integraal Zorgakkoord ondertekend door Actiz, De Nederlandse GGZ, Federatie Medisch Specialisten, InEen, Nederlandse Federatie van Universitaire medische centra, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Patiëntenfederatie Nederland, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Verzorgenden en Verpleegkundigen Nederland, Zelfstandige Klinieken Nederland, ZorgthuisNL, Zorgverzekeraars Nederland samen met het ministerie van VWS.
Zorgakkoord
Daarnaast zijn ook Zorginstituut Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het akkoord. Met dit akkoord is een belangrijke stap gezet om de grote uitdagingen waar de zorg voor staat het hoofd te bieden. In het integraal zorgakkoord wordt onder meer afgesproken dat partijen intensiever met elkaar moeten samenwerken, de eerstelijnszorg versterkt moet worden en er meer wordt ingezet op preventie. Ook moet het voor zorgverleners aantrekkelijk zijn en blijven om in de zorg te werken. Het is voor het eerst dat zoveel partijen over de hele breedte van de zorg, samen afspraken maken over de koers voor de komende jaren
Zorg onder druk
De zorg staat onder druk en dus moeten de zorgsector, de politiek en de maatschappij, samen flink aan de slag om de zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden en de kwaliteit te verbeteren.
“De afgelopen maanden is er door alle partijen heel hard gewerkt om te komen tot een akkoord. Iedereen deelt de urgentie en het is echt heel bijzonder dat we op deze manier gekomen zijn tot een gezamenlijk plan. Die onderhandelingen gingen niet altijd makkelijk en bij sommige partijen zijn er nog steeds zorgen over de uitvoering. Ik snap die zorgen, maar heb er het volste vertrouwen in dat we met de ondertekenende partijen deze nieuwe koers in kunnen slaan. Het akkoord is nadrukkelijk een vertrekpunt; de tijd van samen praten is nu voorbij, het is nu tijd om het samen waar te maken,” aldus minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
De partijen hebben afgesproken actief de vinger aan de pols te houden door iedere drie maanden te spreken over de voortgang en elkaar actief aan te spreken op hun verantwoordelijkheden.
Uitdagingen
Dat er flinke stappen gezet moeten worden om de zorg in Nederland nu en in de toekomst bereikbaar en betaalbaar te houden is geen geheim. De behoefte aan zorg neemt toe, meer mensen worden steeds ouder en er is niet genoeg personeel. Op veel plekken in de zorg is het te druk. Hierdoor krijgen mensen niet altijd op tijd de zorg die ze nodig hebben. Ook de betaalbaarheid van de zorg is een uitdaging.
De zorgkosten stijgen door bijvoorbeeld de toenemende vraag naar zorg en het gebruik van dure medicijnen, maar de kosten kunnen niet met dezelfde snelheid blijven stijgen als voorgaande jaren wil de zorg ook later voor iedereen betaalbaar en toegankelijk blijven. En natuurlijk moet er ook geld zijn voor andere belangrijke uitgaven zoals klimaat, wonen, veiligheid en onderwijs.
“Niets doen is geen optie. Als we warme en liefdevolle zorg willen behouden voor wie het écht nodig heeft, moeten we moeilijke keuzes maken. Dat we die keuzes nu samen met het zorgveld en de gemeentes kunnen maken is een geweldige stap”, aldus Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport.
Uitgangspunten
Verregaande samenwerking tussen de regio’s en de verschillende zorgdomeinen, zoals de huisartsenzorg, de geestelijke gezondheidszorg, gemeentes en de ziekenhuizen is één van de uitgangspunten van het integraal zorgakkoord. Ook het versterken van de eerstelijnszorg met meer tijd voor patiënten en het stimuleren van een gezonde leefstijl om te voorkomen dat zorg nodig is speelt een grote rol in het akkoord. Evenals de focus op passende zorg: zorg die aantoonbaar werkt, op de juist plek, in overleg met de patiënt.
Daarnaast is afgesproken dat het aantrekkelijk moet zijn en blijven om in de zorg te werken, onder andere door carrièremogelijkheden voor zorgpersoneel te verbeteren, de werkdruk te verlagen en de administratieve taken te beperken. De beschikbare capaciteit moet optimaal worden ingezet zonder verspilling van tijd, energie en geld. Daarvoor moet bijvoorbeeld de gegevensuitwisseling tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en patiënten worden verbeterd en moet er meer gebruik worden gemaakt van technologische hulpmiddelen, om patiënten digitaal en op afstand te kunnen helpen, waar dat kan. Op die manier kunnen mensen sneller, en bij voorkeur in hun thuisomgeving worden geholpen.
Toekomstbestendig maar ook duurzaam
Niet alleen moet de zorg toekomstbestendig worden, de zorg kan en moet ook veel duurzamer. Daarom zijn er afspraken gemaakt over groene en klimaat neutrale zorg, met spaarzaam en circulair gebruik van grondstoffen en materialen met een minimale impact op het klimaat, milieu en de leefomgeving.
Staatssecretaris Maarten van Ooijen: “Mensen die eenzaam zijn, hebben soms meer aan een buurthuis dan aan een psycholoog. Mensen die gezonder willen leven hebben soms meer aan een buurtsportcoach dan aan een diëtist. Gemeenten en het sociaal domein zijn ontzettend belangrijke partners om een omslag te maken in de zorg. Daarom is het heel goed dat ze volop meedoen met deze afspraken. Samen zorgen we voor meer verbinding tussen het sociaal domein en de medische domeinen, zodat we mensen die het nodig hebben gezamenlijk beter kunnen helpen.”
Financiële afspraken
Er zijn afspraken gemaakt over de betaalbaarheid van zorg. Er wordt veel geld uitgegeven aan zorg en dat is en blijft belangrijk, maar kosten moeten niet ongeremd doorgroeien.
Om aan te sluiten bij het doel om de eerstelijnszorg te versterken, zit er meer groei in de budgetten van bijvoorbeeld de huisartsenzorg en de wijkverpleging dan sectoren in de tweedelijnszorg, zoals medisch-specialistische zorg en de ggz. Zo stijgt voor zowel de huisartsenzorg als de wijkverpleging de komende jaren het budget tot ruim 4 miljard euro in 2026.
Ook zijn er afspraken gemaakt over een marktconforme loonontwikkeling en de verdeling van de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling. In het Coalitieakkoord is vastgelegd dat er €2,8 miljard beschikbaar is voor de transformatie, naast specifieke investeringsmiddelen.
Vervolg
De komende tijd worden de afspraken vertaald in concrete acties. De voortgang van de afspraken wordt gemonitord en acties worden getoetst op duurzaamheid. Het zijn geen gemakkelijke opgaven, maar door het ondertekenen van dit akkoord laten de partijen zien dat ze zich de komende jaren vol inzetten om de zorg toekomstbestendig te maken. Met de partijen die vandaag niet hebben getekend, blijft het ministerie in gesprek. De inzet is dat deze partijen zich op termijn alsnog verbinden aan het zorgakkoord.
