Van de zorgmedewerkers die in de eerste golf (maart-juni 2020) COVID-19 kregen, zegt 90% nog steeds klachten te hebben. Naast langdurige fysieke en mentale klachten, geeft ruim een kwart (27%) aan ook financiële schade te hebben of binnenkort te verwachten. Dit blijkt uit een enquête van FNV en KRO-NCRV’s tv-programma Pointer onder ruim 3.600 medewerkers in zorg & welzijn. De FNV vindt dat de overheid nalatig is geweest in het beschermen van zorg & welzijnsmedewerkers en wil dat er nu een fonds komt dat medewerkers met financiële schade tegemoet komt, gevuld door de overheid.
COVID-19 is erkende beroepsziekte
Een ruime meerderheid (57%) van alle zorgmedewerkers die besmet zijn geweest met het coronavirus, denkt dit op het werk te hebben opgelopen. In de verzorgings- en verpleeghuizen denkt zelfs 73% op het werk besmet te zijn geraakt. Sinds april 2020 is COVID-19 erkend als beroepsziekte door het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. ‘Bij een beroepsziekte moet je kunnen aantonen dat je op het werk besmet bent geraakt en dat is bij een coronabesmetting lastig, omdat je het ook in de privésituatie kunt oplopen’, zegt Kitty Jong, vicevoorzitter FNV.
Werk gerelateerde besmettingen zorgmedewerkers
‘Maar wanneer bekend is dat er een uitbraak is in de instelling, het verzorgingshuis of ziekenhuis waar iemand werkt en in de privésfeer was iedereen gezond, dan is het wel zeer aannemelijk dat de besmetting werk gerelateerd is. Je kunt als werknemer dan je werkgever aansprakelijk stellen.’ Bij het Bureau Beroepsziekten van vakbond FNV hebben zich tot nu toe 35 leden gemeld na een coronabesmetting. De eerste aansprakelijkheidsstelling is onlangs verstuurd.
Financiële compensatie
Van alle zorgmedewerkers die besmet zijn geraakt, verwacht 14% gekort te gaan worden op het salaris, omdat ze nog steeds ziek of aan het reïntegreren zijn. 4% is al gekort om die reden. In de zorg & welzijnssector vallen de meeste werknemers na één jaar ziekte terug in loon naar 70%. Maar ook revalidatiekosten die niet vergoed worden door de zorgverzekering of toeslagen die wegvallen, zoals de onregelmatigheidstoeslag die voor veel zorgmedewerkers een groot deel van hun inkomen beslaat, worden veel genoemd.
Leven in de waagschaal stellen
Jong: ‘We hebben het hier wel over mensen die geen keuze hadden en hun levens, vaak onbeschermd, in de waagschaal stellen om andere mensen te kunnen helpen. Daar worden ze nu op een hele nare en zware manier voor gestraft.’ Ruim 55% van alle respondenten vindt dat er voor deze collega’s financiële compensatie moet komen. Twee-derde van hen kijkt daarvoor naar de overheid.
De FNV wil ook dat de overheid een fonds opent voor werknemers die op hun werk besmet zijn geraakt met corona en langere tijd klachten hebben. Jong: ”Vooral tijdens de eerste coronagolf heeft de overheid onvoldoende verantwoordelijkheid genomen en waren er te weinig beschermingsmiddelen beschikbaar. Bovendien hebben wij bij het ministerie van VWS maandenlang gewezen op de onduidelijke richtlijnen van het RIVM, waarachter minister Van Ark en haar voorgangers zich steeds verschuilden. Veel werkgevers weigerden hun medewerkers van de nodige beschermingsmiddelen te voorzien, als zij hier wel om vroegen, omdat dat volgens de toen geldende richtlijnen niet noodzakelijk was.”
Tot 20.000 euro per slachtoffer
De FNV wil dat de tegemoetkoming vanuit het fonds vergelijkbaar kan zijn met de tegemoetkoming, zoals die er nu is voor OPS (schildersziekte) en asbestslachtoffers (mesothelioom en asbestose). Bij de hoogte van de tegemoetkoming kan gekeken worden naar verschillende gradaties van klachten en/of beperkingen met daaraan gekoppeld een bedrag dat tot maximaal 20.000 euro per slachtoffer kan oplopen.
Tegemoetkoming en geen schadevergoeding
‘Het gaat hier nadrukkelijk om een tegemoetkoming en niet om een schadevergoeding voor zorgmedewerkers. Wanneer mensen van mening zijn dat de tegemoetkoming niet toereikend is, dan moet de weg openblijven om alsnog de werkgever aansprakelijk te stellen. We verwachten dat een tegemoetkoming door een grote groep al ervaren zal worden als een vorm van erkenning, waarmee dure, ingewikkelde en langdurige rechtszaken voorkomen worden’, zegt Jong.
140.000 zorgmedewerkers besmet
Tot nu toe zijn 140.000 zorgmedewerkers besmet geraakt met COVID-19, waarvan 900 opgenomen in een ziekenhuis en 30 overleden. De meeste reacties van de enquête zijn afkomstig van medewerkers uit verzorgings- en verpleeghuizen (24 procent), ziekenhuizen (17 procent), gehandicaptenzorg (15 procent) en thuiszorg (12 procent). 34% van de respondenten is positief getest (geweest) op COVID-19 en nog eens 10% denkt COVID te hebben gehad, maar is nooit getest.
Uitzending
De uitzending van Pointer (KRO-NCRV) over COVID-19 op de werkvloer is te zien op maandag 15 maart om 22.30 uur op NPO2.
