Zo’n 120 jaar geleden, tijdens een restauratie van de Grote Kerk Breda in 1906, ontdekken steenhouwers een mummiekat. In een van de torens aan de noordzijde wordt tussen de muren de kat gevonden. Een mysterieuze vondst. Na een aantal omzwervingen is de kat sinds 2020 weer in het bezit van de Grote Kerk Breda en blijkt deze net zo oud te zijn als de toren waarin het dier gevonden is. De mummiekat is medio juni – voor het eerst – te bekijken en krijgt speciaal voor de gelegenheid een naam, bedacht door lokale basisschoolleerlingen.
12 juli 2020 ontvangt de Grote Kerk Breda een e-mail van Stichting Huys te Warmond: “In ons bezit is een vitrinekastje met daarin een gemummificeerde kat die – blijkens een geschreven toelichting in het kastje – gevonden is in uw kerk. Het is ons niet bekend hoe dit kastje in ons bezit is gekomen, maar wij menen dat het passend zou zijn als deze kat weer terug zou keren naar de kerk waar hij/zij klaarblijkelijk bij leven een bezoeker van was.”
Later dat jaar ontvangt de Grote Kerk Breda de mummiekat. Met de komst van de kat ontstaan veel vragen: Is dit dezelfde kat als degene die in 1906 tussen de muren van de toren gevonden is? Is de kat echt bijna 600 jaar oud? Zou het een bouwoffer kunnen zijn? De Grote Kerk Breda heeft inmiddels een aantal antwoorden verzameld.
We hebben een match
Eerst wordt vastgesteld of het echt gaat om de mummiekat wiens eeuwige rust in 1906 werd verstoord. Werner van Geloof, project medewerker van de Grote Kerk Breda, vergelijkt de kat met een foto op glasnegatief uit het Stadsarchief Breda. De kat die in 2020 is gearriveerd in de Grote Kerk Breda lijkt inderdaad sprekend op de mummiekat die ruim een eeuw geleden is gevonden en met restauratiearchitect M.A. van Nieukerken mee naar huis ging. We weten ook dat de kat in 1916 te bekijken was tijdens een kattententoonstelling in Den Haag en pas lang daarna werd teruggevonden op de zolder van Huys te Warmond in 2020.
Mummiekat een oud beestje
Een nieuwe rustplek is de mummiekat na de bevestiging van zijn of haar identiteit – nog – niet gegund. Archeoplan ECO in Delft neemt een monster af om een C-14 koolstofdatering uit te laten voeren door het Centre for Isotope Research (CIO), onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen. Hiermee wordt vastgesteld hoe oud de mummiekat is. Na bijna een half jaar wachten op de uitslag wordt bevestigd dat de kat met ruim 95% zekerheid bijna 600 jaar oud is. Nu weten we zeker dat de mummiekat uit dezelfde tijd komt als de bouw van het deel van de kerk waar de kat gevonden is: de periode van 1440 tot 1460.
Was de kat een bouwoffer?
Het lijkt er op dat het in de periode van de bouw van de Grote Kerk Breda gebruikelijk was om katten als bouwoffer in te metselen. Het gemiauw zou boze geesten en de duivel verjagen. De vindlocatie van de mummiekat in de kerk is veelzeggend: in een toren aan de noordkant van de kerk. De kant waar de zon niet schijnt en die symbool staat voor de dood. De kat is precies op de overgang van buiten naar binnen ingemetseld: tussen de buitenwereld met al haar gevaren en de gewijde en veilige ruimte in de kerk.
CT-scan
Een CT-scan van het UMC Amsterdam vertelt ons meer over de omstandigheden van de kat tijdens het inmetselen. De mummiekat blijkt volledig intact te zijn, heeft geen botbreuken en is jong overleden; ergens tussen het eerste en het zevende levensjaar. De nagels en tanden van de kat tonen geen sporen van slijtage, wat erop kan duiden dat het dier zich niet naar buiten heeft proberen te krabben of bijten. Toch blijven er vragen: op een CT-scan is bijvoorbeeld het geslacht en de kleur van de vacht van het dier niet te zien.
Nu nog een naam
Nu de meest prangende vragen over de mummiekat zijn beantwoord, is het een passend moment om het dier een nieuwe rustplek in de Grote Kerk Breda te geven. Maar niet zonder dat het beestje een naam heeft. Daarom worden alle bovenbouw-leerlingen van de lokale basisscholen om hulp gevraagd: zij kunnen vanaf april hun ideeën voor een naam voor de kat insturen, waarna een officiële jury de definitieve keuze maakt.
Medio juni is de mummiekat voor het eerst te bekijken in de Grote Kerk Breda. Samen met de leerlingen die de definitieve naam hebben bedacht wordt de opening feestelijk gevierd: zij mogen de kat en de nieuwe naam onthullen.
Voor uitgebreide informatie zie: grotekerkbreda.nl/mummiekat
Openingstijden Grote Kerk Breda
- Maandag t/m zaterdag: 10 – 17 uur
- Zondag: 13 – 17 uur
De kerk is soms gesloten i.v.m. evenementen. Check voor een bezoek altijd eerst de website: grotekerkbreda.nl