1412 treinen met vertraging en € 550.000,- schade
Koperdiefstal op het spoor is risicovol en geeft veel overlast voor reizigers en vervoerders. 1412 treinen liepen in 2017 vertraging op door de gevolgen van het wegnemen van koper. Hierdoor kunnen wissels en seinen namelijk vaak niet meer of maar gedeeltelijk worden bediend. Ook zorgde de diefstal voor een stevige kostenpost. Ruim € 550.000,- was er nodig om de schade te herstellen. Na het stelen van koper op het spoor heeft ProRail uren nodig om de schade te herstellen en kunnen vaak geen treinen rijden op het getroffen traject.
Succesvolle aanpak
Ondanks de grote schade en vertraging die er nog was in 2017, is ProRail blij met het historisch lage aantal van 130 koperincidenten. Dat betekent dat de aanpak werkt. Naast het voorkomen van diefstal en het oppakken van de criminelen werken we ook aan het verminderen van de hinder voor reizigers nadat koper is weggenomen. Ten opzichte van 2016 (25%) is in 2017 (18%) de hinder bij koperdiefstal met 7% afgenomen. Dit komt onder andere door goede bijsturing van treinverkeersleiders.
Koperdiefstal kan je dood worden
De aanpak van koperdieven wijst regelmatig op weinig ervaring. Ze knippen op goed geluk en dat maakt hun daad levensgevaarlijk. Bij het raken van een verkeerde kabel, ben je er zeker van dat je het niet heelhuids na kunt vertellen. Op het spoor stroomt namelijk 1.500 tot 3.000 volt door de kabels.
Hekwerk, camera’s en controles
Om het aantal diefstallen terug te dringen heeft ProRail op veel plekken hekken geplaatst. Ook zijn er nachtelijke controles van beveiligers met honden, surveilleren onze buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) en de politie doet goed werk. Zij gebruiken daarbij onder meer de bigdata-app van ProRail. Hierop worden alle incidenten geregistreerd en kan men zien waar de ‘hotspots’ zijn en waar dus meer gecontroleerd moet worden.
Op meerdere plekken langs het spoor staan camera’s met infrarood en bewegingsmelders. Zo kunnen koperdieven op heterdaad worden betrapt. Ook omwonenden van het spoor helpen een handje mee. Zij worden door ProRail opgeroepen om verdachte situaties te melden. Deze totale aanpak werpt nu zijn vruchten af.
Aluminium vervangt koper
Koper is het beste materiaal om stroom te geleiden. Maar waar het kan, vervangen we koper door aluminium. Dat is veel minder waard en daardoor minder aantrekkelijk voor criminelen. Op meerdere plaatsen in Nederland is ProRail bezig met de nieuwbouw en verbouw van stations en wordt deze vervanging van materiaal toegepast waar mogelijk.
Ook gebruiken we veel minder koper dan in het verleden. Daardoor moeten koperdieven meer stelen voor dezelfde opbrengst. Ze zijn dus langer aan het werk en daarmee wordt de pakkans vergroot. Het koper dat bij het spoor gebruikt wordt is daarnaast bewerkt met synthetisch DNA, zodat de afkomst van het koper kan worden bepaald. Wanneer het koper dan wordt aangeboden bij een handelaar weet hij dat het om heling gaat.
Actie koperslag
In 2012 bereikte koperdiefstal op het spoor een hoogtepunt. Dat jaar werd er 516 keer geprobeerd koper te stelen. In totaal leidden dit tot bijna 3 miljoen euro schade. In een poging de diefstallen een halt toe te roepen, sloegen ProRail, het ministerie van V&J, de metaalbranche en het OM de handen in een met Actie ‘Koperslag’. Zo is het voor schroothandels verplicht geworden naar een identiteitskaart te vragen als iemand koper aanbiedt. De Metaal Recycling Federatie verspreidt berichten onder schroothandelaren wanneer bijvoorbeeld koperen kunstwerken of urnen van begraafplaatsen zijn gestolen.
Bovendien wordt tijdens de strafrechtelijke vervolging meer rekening gehouden met de gevolgen die koperdiefstal voor het spoor en reizigers kan veroorzaken. Dat betekent vaak hogere straffen die gegeven worden. De koperdieven die nu nog ‘werkzaam’ zijn in Nederland maken vaak deel uit van professionele bendes uit Oost-Europa.
