Het archief van de bekende Eerbeekse papierfabriek De Hoop werd op vrijdag 14 maart bij het Regionaal Archief Zutphen (RAZ) bezorgd. Deze fabriek sloot in 2023 na meer dan 350 jaar papier maken haar deuren. 185 Medewerkers verloren daarmee hun baan. Enkele betrokken oud-medewerkers zorgden ervoor dat de historische papieren werden bewaard en schonken ze aan de gemeente Brummen. Het RAZ zorgt namens de gemeente Brummen voor een blijvende bewaring.
De oorsprong van het bedrijf is nauwkeurig vast te stellen. Op 11 mei 1657 kreeg Johannis Schoonman een vergunning van de gedeputeerden van het Gelderse Veluwekwartier om een papiermolen aan de Gravinnebeek in Eerbeek te bouwen. Er volgde een tweede molen en zo ontstonden de namen ‘onderste’ en ‘bovenste’ molen. In 1818 kreeg Reinder Huiskamp beide molens op zijn naam.
Hij bouwde het geheel uit tot een fabriek met stoom- en papiermachine. Daarna is de fabriek nog in bezit van de familie Sanders, maar een echte nieuwe periode breekt aan als de Groningse broers Jan Tjapko en Hendrik Bos in 1910 de papierfabriek overnemen. Zij overwinnen de moeilijke jaren vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hierna volgt een uiterst succesvolle periode voor het bedrijf. De Hoop wordt een volwaardige speler in de papier- en golfkartonfabricage in de Benelux en later in heel Europa.
Bedrijfsovernames Papierfabriek
De laatste vijftig jaar van het bedrijf staan in het teken van bedrijfsovernames door grote concerns. De naam De Hoop wordt vanwege de goede naam aangehouden. Noodzakelijke investeringen voor de langere termijn, zoals bredere en snellere papiermachines blijven uit. DSSmith weekt de papierfabriek los van de golfkartontak en via via komt de papierfabriek in handen van de Finse multinational Stora Enso. In 2023 valt het doek voor de Eerbeekse papierfabriek.
Passie en archief
Drie heren, met samen wel honderd jaar De Hoop-ervaringen, hebben zich hard gemaakt om het archief van de papierfabriek veilig te stellen. Wilco Liefhebber was 48 jaar in dienst van en deed historisch onderzoek naar het bedrijf. “De Hoop was in de jaren 1950-1970 hét bedrijf waar je wilde werken”, aldus Liefhebber. Met zo’n lange staat van dienst was hij geen uitzondering. Hans van Hierden werkte meer dan 26 jaar bij De Hoop en zorgde de laatste jaren voor de afbouw van het bedrijf.
Hij vertelt lachend dat je pas mee mocht praten als je langer dan 25 jaar in dienst was. Misschien is dat wat overdreven, toch geven deze voorbeelden heel goed aan dat De Hoop veel betekende voor de Eerbeekse gemeenschap. Manager Hans van Dalen laat trots het personeelsblad ’t Anker zien. Aan dat blad besteedde het bedrijf veel aandacht, zowel in redactie als in lay-out. Veel medewerkers maakten gebruik van het aanbod om het blad aan het einde van het jaar gratis te laten inbinden.
Historisch onderzoek
Het historisch archief van De Hoop beperkt zich vooral tot de gouden jaren van de twintigste eeuw. Wilco Liefhebber maakte een eerste inventarisatie van de bedrijfspapieren. Het RAZ werkt deze om naar een definitieve inventaris die op de website van het Erfgoedcentrum wordt gepubliceerd. Foto’s van de papierfabriek plaatst het Erfgoedcentrum Zutphen op de beeldbank (www.erfgoedcentrumzutphen.nl). In de loop van 2025 kan iedereen historisch onderzoek doen in dit waardevolle bedrijfsarchief.