Uit de voorjaarsnota 2023-2027 blijkt dat gemeente Zaanstad financieel lastige jaren tegemoet gaat. Wethouder Stephanie Onclin: ‘Door minder inkomsten van het Rijk, hogere rentelasten en inflatie hebben we in 2027 een structureel begrotingstekort van twintig tot vijfentwintig miljoen euro. De afgelopen jaren hebben we veel kunnen opvangen met tijdelijke gelden, maar daaraan komt in 2027 een eind. Onze focus als college blijft dat we de lasten voor onze inwoners zo min mogelijk laten stijgen. En dat we het huidige beleid blijven uitvoeren zodat Zaanstad een fijne plek is voor inwoners, ondernemers en bezoekers.’ De voorjaarsnota wordt aan de gemeenteraad gestuurd.
Geen sluitende begroting gemeente Zaanstad
Jaarlijks wordt een voorjaarsnota opgesteld die bestaat uit twee delen. De voortgangsrapportage op het lopende jaar (2023) en de kaders voor het opstellen van de begroting voor de volgende jaren (2024-2027). Gezien de grote financiële onzekerheid en de tekorten die meerjarig ontstaan, legt het college nu nog geen sluitend meerjarenbeeld neer. Wethouder Onclin: ‘Als er geen extra inkomsten vanuit het rijk komen, moeten we drastische maatregelen nemen om een sluitende begroting op te stellen.’
Denklijnen
Voor deze maatregelen heeft het college van Zaanstad een aantal denklijnen opgesteld die moeten leiden tot een gezonde financiële meerjarenbegroting 2024-2027. Wethouder Onclin: ‘We bespreken deze denklijnen graag met de raad om zo tot gedragen denkrichtingen te komen voor de begroting 2024’. Deze denklijnen gaan over realistische opgaven (inhoud), een duurzaam gezonde begroting (financiën) en een slimmere organisatie en meer in bondgenootschap met de gemeente (organisatie).
Voorbeelden zijn meer werken vanuit vertrouwen door het invoeren van ruimte scheppende regels zodat er minder capaciteit nodig is voor controles en handhaving; Stoppen met alles wat niet bijdraagt aan de zes opgaven en het coalitieakkoord en waarvoor geen opdracht is gegeven; Werken met sluitende business cases waarbij de kosten en opbrengsten met elkaar in evenwicht zijn en koppelkansen van verschillende beleidsterreinen benutten.
Weinig steun vanuit het Rijk
Bij veel gemeenten is de rek er na een aantal magere jaren wel uit. De Vereniging Nederlandse Gemeenten heeft berekend dat gemeenten in 2026 € 3 miljard tekort zullen komen. Het is afwachten in hoeverre gemeenten gecompenseerd worden voor de hogere prijs- en loonstijgingen. Daarnaast krijgen gemeenten veel taken overgeheveld vanuit het Rijk zonder voldoende financiële middelen. Dit werkt de onzekerheid bij veel gemeenten in de hand.
