Voetbal moet gastvrij, veilig en toegankelijk zijn. Dit devies heeft aan de basis gestaan van het richtinggevend handelingskader dat is opgesteld door de burgemeesters van de Nederlandse voetbalgemeenten. Het biedt richtlijnen voor de voorbereiding op wedstrijden en de aanpak na ordeverstoringen, zodat het duidelijk en voorspelbaar is welke maatregelen er genomen kunnen worden als het toch mis gaat.
Daarmee moet het zorgen voor een meer uniforme lijn in de aanpak. Het handelingskader is een gemeentelijke aanvulling op het plan ‘Gastvrij en veilig voetbal’ dat door de regiegroep Voetbal en Veiligheid is opgesteld. In die regiegroep zijn zowel de gemeentes als het ministerie van Justitie en Veiligheid, de KNVB, betaaldvoetbalclubs, het OM en de politie vertegenwoordigd. Het handelingskader biedt handvatten voor een goede voorbereiding om ordeverstoringen te voorkomen.
Handelingskader
Burgemeesters Paul Depla (Breda) en Ahmed Marcouch (Arnhem) vertegenwoordigen de voetbalgemeenten in de regiegroep en waren in de lead bij het opstellen van dit handelingskader. Burgemeester Ahmed Marcouch (Arnhem): “Voetbal is een mooie sport met wedstrijden als prachtige volksfeesten; voor supporters, niet voor vandalen. Maar ik word na wedstrijden veel te vaak gebeld door ouders die zich bezorgd afvragen of zij hun kinderen nog wel kunnen meenemen. Daarom pleiten wij in ons kader Voetbal & Veiligheid voor een optimale voorbereiding.
Als gemeente uiteraard samen met de politie en het openbaar ministerie. Maar ook met de voetbalclub en de supportersvereniging. Zodat de organisatie rond de wedstrijden goed is, de ordeverstoorders verdwenen zijn en de supporters gezamenlijk de wedstrijd kunnen meeleven, het verlies met elkaar te boven komen en de overwinning feestelijk vieren.”
Het gaat vaak ook goed
Depla vult daar op aan: “We zien het gelukkig vaak goed gaan bij wedstrijden. Toch zijn, sinds de heropening van de stadions na de pandemie, ordeverstoringen rondom voetbalwedstrijden een steeds vaker voorkomend verschijnsel. Het ontsiert het voetbal en doet afbreuk aan onze ambitie van gastvrij, veilig en toegankelijk voetbal. Deze zorgwekkende ontwikkeling is aanleiding geweest om landelijk tot een aanscherping te komen in onze aanpak. Zowel waar het gaat om te zorgen dat de organisatie rondom wedstrijden goed is, als waar het gaat over het aanpakken van ordeverstoorders.
Want zij verpesten het voor al die goedwillende supporters. Individuen en groepen die zich schuldig maken aan wangedrag en het daarmee verpesten voor de rest moeten worden gestraft en weten dat ze niet welkom zijn in en rond de stadions. Met dit handelingskader willen we als burgemeesters hierbij zoveel mogelijk één lijn in trekken waardoor ons handelen herkenbaarder en voorspelbaarder wordt.
We geven in het handelingskader concrete normen en eisen aan die we kunnen stellen aan de clubs. En daarnaast, in aanvulling op de persoonsgerichte aanpak, een werkwijze om te komen tot een groepsaanpak na grootschalige ordeverstoringen. Niet omdat we dit graag willen, maar wel om voetbal een sport te laten zijn waarin iedereen met plezier en veilig naar het stadion kan gaan.”
Aanscherping van het toezicht
Het is op de eerste plaats aan de KNVB en de individuele betaaldvoetbalclubs om als organisatoren te zorgen dat de veiligheid in het stadion en rondom wedstrijden goed is geregeld. Gelukkig hebben de clubs het meestal goed voor elkaar en verloopt de samenwerking rondom wedstrijden prima. Maar soms blijkt veiligheid in de afweging van belangen aan het kortste eind te trekken.
Gevolg is dat er in de praktijk soms onvoldoende maatregelen worden genomen. Burgemeesters zijn belast met het toezicht op de naleving van de voorwaarden waaronder een wedstrijd mag plaatsvinden. Met het handelingskader willen de burgemeesters dit toezicht aanscherpen door in alle voetbalgemeenten tot een vergunningplicht voor wedstrijden te komen en richting te geven aan de eisen die daarbij worden gesteld.
Groepsgewijze aanpak van ordeverstoorders
In de aanpak van ordeverstoorders blijft onverminderd de persoonsgerichte benadering het uitgangspunt. Zoveel mogelijk moet worden voorkomen dat de goedwillende supporters de dupe worden van de kwaadwillende bezoekers. De meeste wedstrijden vinden gelukkig plaats zonder noemenswaardige incidenten.
Bij derby’s gaat het vaker mis. Daar waar grootschalige ordeverstoringen door grote groepen plaatsvinden blijven de daders vaak anoniem in de massaliteit van de groep. Hierdoor werkt de persoonsgerichte aanpak niet. In aanvulling op de persoonsgerichte aanpak staat daarom in het opgestelde handelingskader beschreven hoe gemeenten collectieve maatregelen kunnen nemen, gericht op de groepen die de problemen veroorzaken.
Het kader is richtinggevend
Het gemeentelijke handelingskader is richtinggevend en brengt niet meer of andere bevoegdheden en instrumenten. Het handelingskader doet niks af aan de lokale verantwoordelijkheid van bestuurders of driehoek c.q. vierhoek. De afweging om maatregelen te nemen blijft altijd lokaal.
