De gemeente Den Haag heeft de ambitie om binnen vijf jaar de wachttijd voor een woonwagen-standplaats terug te brengen naar die voor een grondgebonden sociale huurwoning. Hiervoor zouden circa 80 nieuwe woonplekken moeten worden gecreëerd. Dat staat in de Nota Haags Woonwagenbeleid 2024, die door het college van B&W ter vaststelling naar de gemeenteraad is gestuurd.
‘We zijn als stad lang tekortgeschoten ten opzichte van de woonwagengemeenschap’, stelt wethouder Martijn Balster van Volkshuisvesting, Welzijn, Wijken en Zuidwest in Den Haag. ‘Dat moeten we onder ogen zien. Het is nu aan ons om met concreet beleid het vertrouwen te herstellen. Dat is wat we ook terug horen in onze gesprekken met woonwagenbewoners: zij willen geen woorden, maar daden.’
Participatie
In april 2024 zijn op de woonwagenlocaties gesprekken gevoerd met woonwagenbewoners. Dit om te kijken of de beleidsdoelen van de gemeente voldoende aansloten bij hun wensen of dat deze moesten worden bijgesteld. Daaruit blijkt dat uitbreiding van het aantal standplaatsen nog steeds de hoogste prioriteit heeft voor de bewoners.
Momenteel zijn er in de gemeente Den Haag 233 standplaatsen verdeeld over 11 woonwagenlocaties en enkele snipperlocaties. Dit aantal is sinds 2009 gelijk gebleven. Uit een woonbehoefteonderzoek onder woonwagenbewoners in 2020 blijkt dat er behoefte is aan ongeveer 80 aanvullende standplaatsen. In 2025 wordt dit onderzoek opnieuw uitgevoerd. Op grond daarvan zal het aantal benodigde standplaatsen eventueel worden aangepast.
Historie
De afgelopen vijftien jaar is de maatschappelijke en politieke beschouwing van de woonwagencultuur sterk veranderd. Met plaatsing op de UNESCO-lijst (2014) werd de woonwagencultuur erkend als immaterieel erfgoed. In 2017 bekritiseerde de Nationale Ombudsman het tot dan gevoerde ‘uitsterfbeleid’ en riep op tot het aanleggen van nieuwe standplaatsen.
Het College voor de Rechten van de Mens bevestigde in 2018 dat het wonen in woonwagens essentieel is voor de cultuur en onder mensenrechten valt. In 2020 heeft Den Haag aangekondigd beleid te maken om weer tot uitbreiding van het aantal woonwagenstandplaatsen en ten behoeve van de erkenning van het leven in familieverband in Den Haag.
Op 29 mei 2024 oordeelde de rechtbank van Den Haag dat de gemeente de wachttijd voor een woonwagenstandplaats binnen vijf jaar vergelijkbaar moet hebben gemaakt met de wachttijd voor een grondgebonden (niet-gestapelde) sociale huurwoning.
Nota Haags Woonwagenbeleid 2024
De nu voorliggende nota geeft bij instemming van de Raad richting aan het woonwagenbeleid van de komende jaren. Concrete acties zullen nader worden uitgewerkt en uitgevoerd in samenspraak met woonwagenbewoners, woningcorporaties, beheerorganisaties en regiogemeenten.
- Uitbreiding van het aantal standplaatsen tot circa 80 plekken, zodat de wachttijd voor zo’n plek binnen vijf jaar vergelijkbaar is met de wachttijd voor een grondgebonden sociale huurwoning.
- Voldoende variatie in het woningaanbod, dus zowel sociale huurstandplaatsen, sociale huurwoonwagens als erfpacht/koopstandplaatsen. Alle huurstandplaatsen en huurwoonwagens komen daarbij onder de verantwoordelijkheid van de woningcorporaties te vallen.
- Nieuwe en transparante toewijzingscriteria ontwikkelen waarbij afstamming een rol speelt om het samenleven in familieverband te bevorderen.
- Verbetering van de samenwerking tussen de gemeente, woonwagenbewoners en woningcorporatie en versterking van de interne gemeentelijke samenwerking.
- Werken aan leefbaarheid en welzijn door te zorgen voor gezonde en veilige woonomstandigheden. Ook door het gebruik van gemeentelijke voorzieningen voor woonwagenbewoners te optimaliseren.
Serieuze opgave
Wethouder Martijn Balster: ‘Den Haag groeit, maar niet in omvang. Steeds meer mensen willen hier wonen en werken, aan woningen en ruimte is een groot tekort. Dat maakt het snel vinden van voldoende woonwagenstandplaatsen tot een serieuze opgave. Toch is dat wat we als stad móeten doen en wat we als gemeente zúllen doen. De woonwagengemeenschap heeft daar simpelweg recht op.’
Het afgelopen jaar zijn de eerste stappen gezet met een nieuwe locatie aan de Henri Faasdreef (ca. 24 plekken, waarvan 12 ter vervanging van de locatie aan de Energiestraat) en vaststelling van het plan voor uitbreiding van de locatie Isabellaland met 8 standplaatsen. De komende tijd volgen meer voorstellen, zowel voor nieuwe locaties als voor uitbreiding van bestaande woonwagenlocaties.