Eindhoven groeit de komende jaren hard. Er komen steeds meer mensen in de stad en regio om te wonen, werken en studeren. Om ervoor te zorgen dat de stad én de Brainportregio in de toekomst goed bereikbaar blijft moet ook het openbaar vervoer meegroeien. Daarnaast groeit de vraag naar meer treinen en meer verbindingen binnen Nederland en binnen Europa. Station Eindhoven Centraal en zijn omliggende spoorinfrastructuur vervult in die groei een belangrijke schakel.
Daarom wordt door de gemeente Eindhoven, provincie Noord-Brabant, ProRail, NS en de Ministeries van I&W en VRO in de MIRT-verkenning onderzoek gedaan naar een vernieuwde OV-Knoop Eindhoven Centraal. Onderdeel hiervan zijn de verkenningen naar de Multimodale Knoop met het ondergrondse busstation Neckerspoel en de Spoorknoop Eindhoven. Door de betrokken partijen zijn nu de eerste keuzes gemaakt en kansrijke oplossingen voor de OV-Knoop Eindhoven Centraal vastgesteld.
Voorkeursvarianten ondergronds busstation Neckerspoel
De verkenning naar de Multimodale Knoop wordt uitgevoerd onder regie van de gemeente Eindhoven en de provincie Noord-Brabant en richt zich op het gebied aan de noordkant van station Eindhoven Centraal. Tot deze verkenning behoort een nieuw ondergronds busstation Neckerspoel, 5 bustunnels, een nieuwe ondergrondse fietsenstalling en de nieuwe stationshal aan de noordzijde. Deze plannen zijn verweven met gebiedsontwikkeling Fellenoord in Eindhoven KnoopXL.
Bij de start van de verkenning lagen er 17 oplossingsrichtingen. Dit is het afgelopen jaar teruggebracht naar de twee onderstaande alternatieven A en B. De komende maanden worden deze alternatieven verder uitgewerkt en getoetst op o.a. de functionaliteit, ruimtelijke inpassing in de gebiedsontwikkeling Fellenoord en het financiële kader. De twee alternatieven zijn beide volledig ondergronds en sluiten aan bij het extra investeringspakket dat voor deze opgave vanuit de Beethoven Deal beschikbaar is gesteld.
Alternatief A
Een volledig ondergronds busstation met 5 ondergrondse bustunnels. De ondergrondse busperrons staan haaks op het spoor, daarmee ontstaat in de nieuwe stationshal een compacte overstap van trein naar bus. Er ligt een opgave om voldoende ruimte te vinden voor de ondergrondse fietsstalling. Dit ligt nu deels naast de busperrons. In dit alternatief wordt onderzocht of een deel van de fietsenstalling in de huidige parkeergarage onder het KBC kan worden ondergebracht. Boven op het ondergrondse busstation is ruimte voor bouwontwikkelingen en een groen stationsplein. Het plein is wel kleiner dan bij alternatief B.
Alternatief B
Ook een volledig ondergronds busstation, maar met een meer noordelijke ligging richting de Fellenoord, en met 5 ondergrondse bustunnels. Hier liggen de busperrons evenwijdig aan het spoor. In deze variant is ruimte voor een grote fietsstalling tussen de sporen en busstation. Daar bovenop komt dan de nieuwe stationshal met de mogelijkheid voor bouwontwikkelingen. Alternatief B biedt ruimte voor een groot en groen stationsplein. Het nieuwe stationsgebied is straks zichtbaar vanaf de Fellenoord.
De beide alternatieven bieden een zeer kansrijke basis, maar vragen ook om een verdere optimalisatie en uitwerking. Dit wordt in de volgende fase van de MIRT-verkenning, tot aan de zomer van 2025, verder onderzocht. Vervolgens wordt toegewerkt naar één voorkeursalternatief. Dit besluit is voorzien eind 2025.
Volgende stap Spoorknoop Eindhoven
ProRail voert de verkenning Spoorknoop Eindhoven uit in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze is gericht op drie spoorse opgaven in de regio Eindhoven:
- Herinrichting van de sporen ten westen van Eindhoven Centraal.
- Toevoegen twee extra perrons op station Eindhoven.
- Ontwikkeling van een vrije spoorkruising ten oosten van Eindhoven Centraal en een keervoorziening in Helmond of Deurne.
De kansrijke oplossing is om twee zijperrons, waarvan één ten noorden en één ten zuiden van het bestaande station aan te leggen. De herinrichting van de sporen op het westelijk emplacement en de extra perrons hangen nauw samen met de verkenning naar de Multimodale Knoop. Daarom worden deze opgaven komend jaar samen verder onderzocht en uitgewerkt.
Voor de ontwikkeling van een vrije kruising ten oosten van Eindhoven Centraal zijn een aantal oplossingsrichtingen mogelijk: een zogenaamde fly-over en twee zogenaamde dive-unders. Deze oplossingen worden uitgewerkt zodra er zicht komt op financiering. Dat geldt ook voor een keervoorziening ten oosten van station Helmond Brouwhuis. Deze opgaven zijn belangrijk voor de nationale en internationale spoorse bereikbaarheid van regio Brainport Eindhoven, daarom is wel opgeroepen om versneld naar middelen te zoeken.
Vervolgproces MIRT-verkenning
MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Dit is een investeringsprogramma van het Rijk voor projecten en programma’s voor spoorwegen en bruggen. Eind 2023 is de MIRT-verkenning naar de vernieuwde OV-Knoop Eindhoven gestart. Hierin wordt in twee jaar toegewerkt naar één voorkeursoplossing per onderdeel die technisch haalbaar en betaalbaar is.
Afgelopen jaar zijn op bovenstaande onderdelen mogelijke oplossingen verkend. De kansrijke oplossingen die nu zijn vastgesteld worden in 2025 verder uitgewerkt en beoordeeld. Tussentijds vindt ook een volgend participatietraject plaats. Naar verwachting kan eind 2025 een definitief voorkeursalternatief worden bepaald. Pas als de ontwerpen definitief zijn, gaat de schop in de grond. Dit zal op zijn vroegst rond 2030 zijn. Meer informatie over de MIRT-verkenning en de fasering is te vinden op www.ovknoopeindhoven.nl.