Door de toenemende complexiteit van de waterschapstaken stijgen de kosten van Wetterskip Fryslân de komende jaren. Dat schrijft het dagelijks bestuur in de Kaderbrief 2024-2028. In dit document blikt het bestuur vooruit op de ontwikkelingen in de komende vijf jaar en wat deze betekenen voor de waterschapsfinanciën. Ook stelt het bestuur een nieuwe toedeling van de kosten over de verschillende categorieën belastingbetalers voor.
Herinrichting watersysteem
Het veranderende klimaat vraagt om grote aanpassingen in het watersysteem. De komende jaren moet Wetterskip Fryslân extra investeren in maatregelen voor waterkwaliteit en om water vast te houden, te bergen en te verdelen. In het regeerakkoord is vastgelegd dat water en bodem sturend zijn bij de ruimtelijke inrichting. ‘Wetterskip Fryslân speelt hierin een belangrijke en verbindende rol. We adviseren andere overheden en organisaties, maar zullen ook zelf moeten investeren in herinrichting van het watersysteem’, zegt Remco van Maurik, portefeuillehouder financiën in het dagelijks bestuur.
In veel opgaven werkt Wetterskip Fryslân nauw samen met de provincie en andere spelers, zoals het Rijk, de gemeenten en markt- en gebiedspartijen. ‘Zo stelden we met de provincie de ontwerpvisie Fryslân Klimaatbestendig 2050+ op. Deze is straks na de vaststelling in het algemeen bestuur niet alleen bepalend voor onze opstelling in externe programma’s, maar heeft ook intern zijn uitwerking.’ Wetterskip Fryslân werkt ook met de provincie aan het Fries Programma Landelijk Gebied en aan het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water in 2027.
Flinke investeringen nodig
Om alle taken goed te kunnen uitvoeren zijn flinke investeringen nodig in onder meer digitalisering, informatiemanagement en -beveiliging. Ook de Funderingsaanpak Fryslân en nieuwe afspraken met gemeenten over het onderhoud van stedelijk water werken door in de financiële huishouding.
De combinatie van extra investeringen en de gestegen inflatie, oplopende rente en hogere energiekosten, maakt dat de totale kosten van Wetterskip Fryslân zullen stijgen. Het dagelijks bestuur verwacht in 2024 196,5 miljoen euro nodig te hebben om alle waterschapswerk te kunnen betalen.
Stijging belastinginkomsten
Omdat het waterschap het overgrote deel van zijn inkomsten haalt uit de heffingen voor watersysteembeheer en waterzuiveringsbeheer, heeft dit zijn uitwerking op de belastingopbrengsten die hiervoor nodig zijn. Om de begroting voor 2024 sluitend te krijgen, is een stijging van de belastinginkomsten voor watersysteembeheer met 17,4 procent en voor waterzuivering met 11,4 procent voorzien.
De uiteindelijke tarieven zullen in het najaar worden bepaald bij de vaststelling van de begroting. De afgelopen jaren konden de verhogingen onder het inflatieniveau worden gehouden door de eigen reserves aan te spreken. Die zijn nu zodanig geslonken dat het dagelijks bestuur ze alleen nog voor eenmalige uitgaven wil gebruiken.
Nieuwe kostentoedeling
De verdeling van de lasten over verschillende groepen belastingbetalers is geregeld in de zogenaamde kostentoedeling. Deze moet eens in de vijf jaar worden herzien omdat de belastingtarieven voor het watersysteembeheer zijn gekoppeld aan de WOZ-waarden van huizen en gebouwen en de waarde van landbouwgrond. Het dagelijks bestuur wil de gelegenheid aangrijpen om de onvermijdelijke lastenstijging op een evenredige wijze te verdelen over de verschillende categorieën belastingbetalers: ingezetenen, gebouwd, ongebouwd en natuur.
Kwetsbaarste groep ontzien
De belangrijkste knop waaraan het waterschap kan draaien is het aandeel dat wordt toegerekend aan de ingezetenen (alle bewoners van het werkgebied van Wetterskip Fryslân). Dat wil het dagelijks bestuur terugschroeven van 28 naar 20 procent. Door het voorgeschreven rekenmodel zal het aandeel van de overige categorieën verschuiven. Dat van gebouwd (bezitters van huizen en gebouwen) zal mee door de gestegen WOZ-waardes stijgen, terwijl ongebouwd en natuur iets zullen dalen. Van Maurik: ‘De kwetsbaarste groep, de eenpersoons huishoudens met een huurwoning, wordt op deze manier ontzien.’
Bespreking en vaststelling
De Kaderbrief 2024-2028 wordt op 3 juli besproken in een commissievergadering en op 18 juli in het algemeen bestuur. De ontwerp-kostentoedelingsverordening 2024-2028 ligt van 19 juli tot en met 20 september 2023 ter inzage via Overheid.nl. De vaststelling is op 21 november, tegelijk met die van de begroting voor 2024.
