Precies één jaar na de watercrisis die Limburg vorig jaar keihard trof, hebben alle Limburgse overheden in het bijzijn van minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) een bestuursovereenkomst getekend tussen Rijk, Provincie Limburg en Waterschap Limburg om zo Limburg waterveiliger te maken voor de toekomst. Dit alles gebeurde op 14 juli 2022 tijdens een bijeenkomst in Valkenburg aan de Geul, de gemeente die het zwaarst getroffen werd tijdens de watercrisis.
Het afgelopen jaar hebben alle overheden hard gewerkt aan het herstel van de schade als gevolg van de watercrisis met de overstromingen en gezocht naar oplossingen en maatregelen om in de toekomst de inwoners van Limburg beter te beschermen en voor te bereiden op dergelijke extremen. Het Programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL) zal uitvoering geven aan deze gezamenlijke ambitie en gaat exact een jaar na de watercrisis van start.
Watercrisis
Minister Harbers: “Wat vorig jaar in Limburg, maar ook in België en Duitsland is gebeurd, hopen we niet meer mee te maken. Dit is echter geen vanzelfsprekendheid, omdat er grenzen aan de maakbaarheid van het watersysteem zitten. Daarom hebben we in het coalitieakkoord €300 mln gereserveerd voor maatregelen in de beekdalen van zijrivieren van de Maas, zodat we Limburg beter kunnen beschermen tegen weersextremen.
De aanpak van de uit de watercrisis voortvloeiende opgave kan alleen slagen wanneer partijen in de regio en het Rijk de handen in elkaar slaan en tot een gezamenlijk programma komen. De bestuursovereenkomst die ik vandaag met de Provincie en het Waterschap heb getekend, draagt hieraan bij.”
Watersysteem
Door klimaatveranderingen, met weersextremen als gevolg, lopen we tegen grenzen aan en is waterveiligheid en voldoende water geen vanzelfsprekendheid. Ook zitten er grenzen aan de maakbaarheid van het watersysteem. Dit vergt een (water-)transitie en een nieuwe manier van denken over ons watersysteem en over de inrichting van Nederland om een dergelijke watercrisis te kunnen voorkomen.
Het Programma WRL gaat aan de slag met het vergroten van de capaciteit van de afvoer van beken en zijrivieren, meer rekening houdend met de waterhuishouding bij de inrichting van de ruimtelijke ordening én met het verhogen van het klimaatbewustzijn van inwoners.
Niet alleen focus op de Maas
Daarbij heeft het programma aandacht voor zowel het hoofdsysteem (de Maas), als het regionale watersysteem (de beken en zijrivieren). De focus richt zich qua fysieke maatregelen op het regionale watersysteem, omdat daar behoefte is aan een gezamenlijke visie op de aanpak.
Gedeputeerde Lia Roefs: “Door middel van aanpassingen in het watersysteem en in de ruimtelijke ordening is het mogelijk om de kans op overstromingen, zoals we die in de zomer van 2021 hebben ervaren, te verkleinen. We werken samen om in de toekomst beter voorbereid te zijn op extreme weergebeurtenissen en wateroverlast.”
Omgeving centraal
Er is het afgelopen jaar al veel gedaan. Zo hebben alle betrokken overheden evaluaties uitgevoerd en hebben er studies en onderzoeken plaatsgevonden naar aanleiding van de watercrisis. De resultaten hiervan worden gebruikt om te komen tot concrete verbetermaatregelen. Zo is er inmiddels een actueel waterbeeld neergezet en wordt de waterstandenapp geoptimaliseerd, zodat de inwoners steeds real time kunnen zien wat er in hun directe omgeving aan de hand is. Tevens heeft de internationale samenwerking een vlucht genomen door de financiële impuls die vanuit Interreg is gekomen. Hierdoor kunnen extra meetpunten over de grens worden geplaatst, die ervoor helpen dat er nog eerder gewaarschuwd kan worden in de toekomst.
Inwoners actief betrokken bij maatregelen
Ook worden inwoners actief betrokken bij het bedenken van verbetermaatregelen en dragen zij actief oplossingen aan die bijdragen aan klimaat adaptieve oplossingen en voorkomen van een nieuwe watercrisis. Zo wordt er inmiddels geworven voor een waterraad, die samengesteld wordt uit diverse doelgroepen en zijn er vanuit de bevolking initiatieven aangedragen die helpen de gevolgen van de klimaatverandering te beheersen.
Josette Van Wersch en Jos Teeuwen, beiden DB-lid bij Waterschap Limburg: ”Uiteraard is dit niet iets dat de overheden alleen kunnen doen. We zullen met het programma ook steeds de omgeving blijven betrekken waar dat kan om zo samen te komen tot gedragen oplossingen. De genoemde waterraad is hier een onderdeel van. Want alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat we beter gesteld staan voor de extremen van de toekomst.”
Regionale Actietafel Programma
Tijdens de bijeenkomst in Valkenburg werd ook de Regionale Actietafel van WRL geïnstalleerd. Het voorzitterschap wordt ingevuld door gedeputeerde Lia Roefs van Provincie Limburg. Daarnaast zijn bestuurders van het Rijk, Waterschap Limburg en vier Limburgse gemeenten vertegenwoordigd. Samen staan zij aan de lat om het programma de komende jaren sturing en richting te geven.
Samen zorgen voor betere bescherming
Programmamanager Theo Reinders is verheugd met deze belangrijke stap; “Door de ondertekening van de bestuursovereenkomst en door de ondersteuning van overheden en maatschappelijke organisaties spreken alle partners uit dat ze samen willen zorgen voor een betere bescherming en voorbereiding voor alle inwoners van Limburg. Het programma zal toch zeker 10 tot 15 jaar nodig hebben vooraleer de optimale waterveiligheid geboden kan worden. Maar met dit programma gaan we dat wel realiseren. Vandaag, 1 jaar na dato, hebben we niets te vieren, maar vooral veel te doen!”
