Den Burg – Texel vormt in de Gouden Eeuw de eerste plaats van binnenkomst van handelsschepen van hun verre reizen. Soms halen de schepen de thuishaven niet en vergaan in het zicht van het eiland. Resten uit deze schepen spoelen al lange tijd aan op het Noordzeestrand van Texel. Enige tijd geleden werd een zeldzame vondst gedaan; een Kèpèng ofwel een koperen munt gemaakt in Japan in de 17de eeuw. De vondst geeft de handelsrelatie tussen Japan en Nederland in de Gouden Eeuw aan.
Onderzoek op Texel
Texelaars weten dat hun strand heel wat bijzondere vondsten oplevert. Generaties strandjutters hebben verloren scheepsladingen en restanten van scheepswrakken gevonden. Sinds het gebruik van metaaldetectors is het aantal muntvondsten sterk toegenomen. Niet altijd is meteen duidelijk om welke munten het gaat. Ouderdom en herkomst blijven soms heel lang onbekend. De gemeente Texel helpt, in samenwerking met Museum Kaap Skil, de detectoramateurs met het uitzoeken en beschrijven van hun gevonden munten.
Afgelopen week kwam uit een collectie van een Texelse detectoramateur een aparte munt tevoorschijn. Het leek in eerste instantie sterk op een oud Chinees muntje. Deze zijn eenvoudig te herkennen omdat deze een vierkant gat in het midden hebben met daarom heen vier Chinese karakters. Op de gevonden muntstaat ‘Yuan Feng Tong Bao’. Tong Bao betekent ‘gangbare munt’. De toevoeging ‘YuanFeng’ werd door de Chinese keizer Shenzong uit de Song dynastie gebruikt. Hij was keizer van 1067 tot 1085. Op de achterzijde zou dan de muntplaats bijvoorbeeld ‘Peking’ moeten staan. Dat bleek niet het geval. Toch was het bijna te mooi om waar te zijn, een 11de-eeuwse Chinese munt gevonden op het strand van Texel. De werkelijkheid was inderdaad wat ingewikkelder.
Chinesekeizer, Japanse shogun
Keizer Shenzong gebruikte namelijk een ander schrift. De karakters stonden niet zo recht maar schuiner, meer als een cursief schrift. Kortom het muntje is niet van keizer Shenzong noch van enig andere Chinese keizer. Uit onderzoek kon worden afgeleid dat de munt niet in China is geproduceerd maar in de Japanse plaats Nagasaki. De onbeschreven achterzijde geeft aan dat de munt uit Japan komt. In 1644, aan het eind van de Ming-dynastie, was in China een burgeroorlog uitgebroken waardoor de handel tussen de VOC en China grotendeels stil kwam te liggen. De kooplieden weken uit naar Japan en dreven vanaf 1641 handel vanaf het eiland Deshima voor de kust van Nagasaki. De Japanse shogun Tokugawa Ietsuna gaf in de periode 1659 – 1685 opdracht voor de productie van Japans kopergeld naar 11de-eeuws Chinees voorbeeld. Ook de productie van Chinees exportporselein werd naar Japan verplaatst. Archeologisch wordt in Nederland Japans porselein nog wel eens terug gevonden, munten uit Japan zijn een grote zeldzaamheid.
Van Deshima naar Texel
De vraag is nu hoe komt de munt op het Texelse strand? Is het verloren door een matroos die net de lange reis van Japan via Batavia heeft gemaakt en afmonsterde of komt het uit een Oost-Indiëvaarder vol gepakt met porselein en andere kostbaarheden die vlak voor de kust van Texel is vergaan? Dat is nog niet duidelijk. Wat we wel weten is dat dit een buitengewone vondst is die het belang van Texel als knooppunt van de wereldhandel in de Gouden eeuw aantoont.
