Hardenberg – Er is geen informatie waaruit blijkt dat de gemeente Hardenberg een rol heeft gespeeld bij de onteigening en doorverkoop van Joodse panden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat blijkt uit een archiefonderzoek naar 15 adressen die genoemd staan in de Vastgoedboeken van de Duitse bezetter.
Vastgoed op grote schaal geroofd
Tijdens de Duitse bezetting van Nederland (1940-1945) is vastgoed dat eigendom was van Joodse mensen op grote schaal geroofd. Terwijl de Joodse burgers zaten ondergedoken of op transport werden gezet naar concentratiekampen, werd het vastgoed zonder medeweten van de oorspronkelijke bewoners doorverkocht. De transacties staan beschreven in de Vastgoedboeken van de Duitse bezetter. Het Nationaal Archief heeft deze administratie samen met het Kadaster gedigitaliseerd.
15 adressen in de gemeente Hardenberg
In de Vastgoedboeken worden 15 panden en locaties in de gemeente Hardenberg genoemd. Het gaat om vier adressen in Balkbrug en elf adressen in Hardenberg. Hier is dus mogelijk sprake geweest van onteigening en doorverkoop.
Onderzoek naar de mogelijke rol van de gemeente
Het college van B&W hecht veel waarde aan het herdenken van de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Daarom besloten burgemeester en wethouders te onderzoeken of de gemeente Hardenberg een rol heeft gespeeld bij de onteigening en doorverkoop van Joodse panden in de gemeente Hardenberg die worden genoemd in de Vastgoedboeken. En wat die mogelijke rol is geweest.
Geen informatie over gemeentelijke betrokkenheid
De gemeente heeft het onderzoek in de afgelopen weken zelf uitgevoerd. Hiervoor zijn de gemeentearchieven geraadpleegd. Ook de historische verenigingen zijn gevraagd om relevante informatie aan te leveren. In het onderzoek is geen informatie gevonden die wijst op gemeentelijke betrokkenheid bij de onteigening en verkoop van de 15 panden. Uit het onderzoek blijkt dat het ‘rechtsherstel’ bij geroofd vastgoed na de oorlog werd uitgevoerd door de Raad voor het Rechtsherstel. Wel zijn twee panden aan de Voorstraat tijdens en na de oorlog en voordat het rechtsherstel plaatsvond door de gemeente gebruikt/gehuurd.
Informatie naheffingen of belastingen niet meer beschikbaar
Als Joodse mensen de concentratiekampen al overleefden, kwam het voor dat zij na de oorlog alsnog belasting of heffingen moesten betalen over de geroofde panden. Daarom is in het onderzoek ook gekeken of er sprake is geweest van naheffingen van gemeentelijke belastingen na terugkeer van de rechthebbende. Hierover is geen informatie gevonden. Belastingaanslagen worden volgens de archiefrichtlijnen na een bepaalde periode vernietigd.
Vanwege de resultaten van het onderzoek ziet het college van B&W geen aanleiding voor vervolgonderzoek.
