In de week van 12 september is een ploeg boomverzorgers hard aan het werk om zo’n 200 kwijnende perenbomen te vellen uit de ParticiPerenBongerd: de boomgaard aan het spoor in Olst die sinds een aantal jaren wordt beheerd door St. Eetbaar Olst-Wijhe. De manier waarop deze operatie vorm krijgt, is echter hoogst ongebruikelijk – en dat heeft een ‘dramatische’ reden.
Perenhout
De ParticiPerenBongerd bleek na 60 jaar van intensieve productie uitgeput te raken, en geen eigen weerstand tegen ziektes te hebben opgebouwd. Intussen is perenhout van goede, zware kwaliteit, en laat zich dan ook prima verzagen tot stevige planken. Voordat het zover is, krijgen de bomen echter een hele bijzondere rol toebedeeld: als decorstukken in een opera! En de komende week zullen mensen tussen Olst en Deventer zich vermoedelijk afvragen waar ze naar kijken als ze deze over de weg vervoerd zien worden..
Opera
De betreffende opera zal volgende zomer worden opgevoerd op het terrein van het Fort Rhijnauwen, deel van de Hollandse Waterlinie ten oosten van de stad Utrecht. Het gaat om een productie van het gezelschap Holland Opera, dat hiervoor het toneelstuk De Kersentuin van Tsjechov als basis neemt. Dit beroemde stuk gaat namelijk over een kwijnende kersenboomgaard – en de perenbomen uit Olst zullen hiervoor dus in de ’huid’ van kersenbomen kruipen. Voor het zaagwerk in Olst betekent dit een ongewone ‘opera-tie’.
In plaats van eerst alle takken te snoeien en het stamhout af te voeren voor verwerking, zagen de boswerkers de bomen nu in hun geheel af, en tillen hen met takken en al van hun standplaats. Vervolgens worden zij op een houten kruis bevestigd, alsof het kerstbomen waren, en met een aantal rechtop vervoerd. Een heel ongebruikelijk gezicht, op platte karren, onderweg naar Deventer! Daar zullen ze de wintermaanden doorbrengen, voordat ze in ‘boomgaard-opstelling’ op locatie komen te staan in het historische landschap van Rhijnauwen. Uiteraard is St. Eetbaar Olst-Wijhe van plan om met een groep noabers naar de uitvoering van deze ‘o-peer-a’ te gaan.
Het werk zal sowieso tot en met donderdag 15 sept. beslaan; leden van de pers zijn welkom om foto- en filmopnames te maken en te spreken met bestuurders van de stichting en de boswerkers.
Achtergrond
Langs het spoor aan de zuidkant van Olst staat sinds 60 jaar een halfstam perenbongerd. Na het overlijden van de vroegere fruitboer Derk Steenbruggen in 2015 is een deel daarvan gerooid. De resterende hectare met een kleine 500 bomen van het hoofdras de bekende Doyenné du Comice is sindsdien in beheer van Stichting Eetbaar Olst-Wijhe. Samen met de erfgename en een wisselend aantal noabers zet men zich in om de plek te behouden als ParticiPerenBongerd, en blijvende waarde te geven voor beleving, educatie, biodiversiteit en lokaal voedsel.
Helaas heeft dat meer voeten in de aarde dan destijds werd voorzien, vooral omdat veel bomen na een lange, onafgebroken periode ‘topsport’ hebben moeten bedrijven, en zonder het vroegere chemische regime niet meer gezond en productief te kunnen blijven. De wisselende weersomstandigheden die samenhangt met de klimaatverandering zal daar niet bij geholpen hebben. In elk geval werkt Eetbaar Olst-Wijhe op allerlei, deels innovatieve manieren aan de omvorming van de plek naar een biodivers terrein, waarin straks opnieuw ook voor omwonenden wat te beleven, te proeven en te leren is.
