Het college van de gemeente Súdwest-Fryslân wil van het voormalige sluiscomplex in Molkwerum een gemeentelijk monument maken. Het college ging af op een onderzoek van Cultuurland Advies. Súdwest-Fryslân wil hiermee het verhaal over de rijke historie en bijzondere functie van de Zuiderzeecultuur behouden.
Het verhaal achter het sluiscomplex
In 2021 onderzocht Cultuurland Advies de cultuurhistorische waarde van het voormalige sluiscomplex. Dit onderzoek laat zien dat het complex een grote cultuurhistorische waarde heeft. Het gaat niet zozeer om de bouwkundige waarde van de sluisobjecten zelf, maar om de onderlinge samenhang en vooral: het verhaal van de plek.
“Naarmate de tijd verstrijkt, kunnen steeds minder mensen zich een voorstelling maken van hoe het Zuiderzeegebied er voor de komst van de Afsluitdijk uit zag. Molkwerum was toen echt een belangrijke haven binnen onze huidige gemeentegrenzen. Door het complex aan te wijzen als gemeentelijk monument willen we het bijzondere verhaal beschermen en blijven vertellen”, vertelt wethouder Petra van den Akker.
Molkwerum als “Venetië van het noorden”
Vanaf de zestiende tot en met achttiende eeuw was Molkwerum een bekend en welvarend overzees handels- en vissersdorp. Het werd ook wel het “Venetië van het noorden” genoemd. Toch lag het dorp vrij ver van de zeedijk af en beschikte het niet over een eigen haven. De schepen lagen vaak buitendijks in de haven bij de sluis in de Bocht van Molkwerum.
Na Afsluitdijk sluiscomplex in verval
Sinds de achttiende eeuw werd Molkwerum minder populair als handels- en vissersdorp doordat de internationale scheepvaart steeds verder stilviel. In 1932 kwam de genadeklap. De Afsluitdijk was klaar en de Zuiderzee werd het IJsselmeer. Met het verdwijnen van het getij slibden de sluis en haven van Molkwerum al snel dicht. Vissersboten konden niet meer door de sluis en daarmee verloor het hele havencomplex zijn functie. Vissers trokken weg of vonden nieuw werk op boerenbedrijven in de omgeving. In de jaren zestig werd de sluis gedempt en opgenomen in de zeedijk, en de haven raakte in verval.
Bijzondere plek met een positieve vibe
Wethouder Van den Akker raadt een ieder aan om eens een bezoek te brengen aan het sluiscomplex: “Ik vind het een hele fijne plek om te bezoeken. Rustgevend en ik ervaar een positieve vibe daar. Bovendien stel ik mezelf graag voor hoe dat dan geweest moet zijn, de bedrijvigheid in Molkwerum. Het is echt een bijzondere plek.”
Het besluit van het college om het sluiscomplex als gemeentelijk monument te benoemen ligt nu eerst zes weken ter inzage.