Eigen Warmte Balk is het tweede warmteproject in Nederland dat een lening krijgt vanuit het landelijke Ontwikkelfonds Warmte. Dit fonds, speciaal opgezet voor energiecoöperaties, is een samenwerking tussen Energie Samen, het Ministerie van Economische Zaken (EZ) en het Nationaal Groenfonds. De toekenning van één miljoen euro aan Energie Coöperatie Gaasterland voor haar project Eigen Warmte Balk toont aan dat dit warmteproject goed op schema ligt en een grote kans op succes heeft.
Een lening uit het Ontwikkelfonds Warmte is bedoeld om warmteprojecten, zoals Eigen Warmte Balk, door de risicovolle ontwikkelfase te begeleiden. Voor de toekenning van de lening onderzocht Energie Samen hoe het project is opgezet en welke stappen er tot nu toe zijn ondernomen. Uit dit onderzoek blijkt dat er voldoende redenen zijn om een lening aan het Balkster project toe te kennen.
Het ontwerp van het warmtenet wordt als zowel technisch als financieel haalbaar beschouwd. De professionele organisatie achter het project is een sterk punt; met een regiegroep, projectgroep en klankbordgroep waarin veel vrijwilligers actief zijn. Daarnaast wordt de manier waarop met de inwoners van Balk wordt gecommuniceerd positief gewaardeerd. Dit gebeurt onder meer via één-op-één gesprekken, dorpsbijeenkomsten, huis-aan-huiskranten, website en social media.
Veel zeggenschap voor Balksters
“Wat ons opviel, is dat bij Eigen Warmte Balk de regie en zeggenschap van de Balksters centraal staan”, zegt Karlijn Stokkers, Senior Coördinator Financiering bij Energie Samen. “Dit is een belangrijk criterium voor de toekenning van de lening, die specifiek is bedoeld voor projecten waarin bewoners actief betrokken zijn bij de verduurzaming van gebouwen en woningen. Ook de goede samenwerking tussen alle deelnemende partijen in de regiegroep versterkt het vertrouwen in het project.”
Dit vertrouwen werd in juli 2024 verder bevestigd door een nieuwe intentieovereenkomst. Energie Coöperatie Gaasterland (de initiatiefnemer en trekker van het project), woningcorporatie Dynhus, AVK Plastics, gemeente De Fryske Marren, Plaatselijk Belang Balk Vooruit en ondernemersvereniging Eigen Haard / De Stikke onderschreven hiermee hun gezamenlijke inzet aan een aardgasvrij Balk in 2030.
Rust en alle kans
“Met de lening vanuit het Ontwikkelfonds Warmte kunnen we de volledige ontwikkelfase van Eigen Warmte Balk voortzetten”, zegt projectleider Goffe Venema. “Dit geeft ons enorm veel rust én de kans om het warmtenet in Balk daadwerkelijk te realiseren.” De afgelopen drie jaar ontving het project jaarlijks bijna twee ton subsidie van de gemeente De Fryske Marren. “Dat waren prachtige financiële bijdragen”, vervolgt Goffe. “Dankzij deze subsidies zijn we zover gekomen.” Eigen Warmte Balk krijgt daarnaast andere vormen van ondersteuning: woningcorporatie Dynhus draagt bij aan het informatiepunt in het dorp en AVK Plastics stelt een financieel medewerker beschikbaar.
Aantrekkelijk maken
Er wordt inmiddels volop gewerkt aan het verdere ontwerp van het warmtenet. De bedoeling is begin volgend jaar een aanbesteding op te zetten om marktpartijen uit te nodigen bij te dragen aan de uiteindelijke vormgeving van het ontwerp. Eigen Warmte Balk onderzoekt ook de mogelijkheid van eigen elektriciteitsopwekking door gebruik te maken van lokale windmolens.
“Dit kan bijdragen aan het exploitatieresultaat van het warmtenet en dus ook aan de warmtetarieven,” legt Goffe uit. “We willen het voor Balksters zo aantrekkelijk mogelijk maken om hun woning aan te sluiten op het warmtenet. Het is hun enige haalbare alternatief om aardgasvrij te worden én voor het slagen van het project hebben we een aansluitgraad van 80 procent nodig.”
Kennisprogramma
De financiering van het Ontwikkelfonds Warmte wordt onder andere gebruikt voor het doorlopen van een uitgebreid participatieproces, het ontwikkelen van communicatiemiddelen, het opstellen van een definitief ontwerp van het warmtenet en het regelen van vergunningen. “We maken daarbij gebruik van alle kennis die beschikbaar is vanuit andere voorbeeldprojecten”, zegt Goffe. “Onze eigen kennis delen we weer met andere warmteprojecten. Zo kunnen we gezamenlijk de warmtetransitie mogelijk maken en met elkaar een kennisprogramma voor het Ontwikkelfonds Warmte zijn.”
Over het Ontwikkelfonds Warmte
Energie Samen, de landelijke koepel en belangenorganisatie van energiecoöperaties, heeft samen met het ministerie van Economische Zaken en het Groenfonds het Ontwikkelfonds Warmte voor energiecoöperaties opgericht. De coöperatie Energie Samen U.A. is verantwoordelijk voor management van het fonds in samenwerking met regionale koepels en projectbureaus.
De toegekende lening hoeft pas te worden terugbetaald wanneer het warmteproject daadwerkelijk is gerealiseerd; de terugbetaling vindt plaats na de financiële afsluiting. Als tijdens de projectontwikkeling blijkt dat het project niet doorgaat, wordt de lening kwijtgescholden. Kijk voor meer informatie op www.energiesamen.nu. Hierop staat ook meer informatie over het Ontwikkelfonds Warmte.
Over Eigen Warmte Balk
Eigen Warmte Balk is een initiatief en project van Energie Coöperatie Gaasterland (ECG). Samen met gemeente De Fryske Marren, woningcorporatie Dynhus, AVK Plastics, Plaatselijk Belang Balk Vooruit en ondernemingsvereniging Eigen Haard / De Stikke wordt gewerkt aan de ambitie om in 2030 in Balk aardgasvrij te wonen en te werken. Uit haalbaarheidsonderzoek blijkt dat de oudere woningen in de kern van Balk op een warmtenet kan aansluiten.
Dat warmtenet wordt gebaseerd op warmte uit de Luts en restwarmte van AVK Plastics. Voor de wijken aan de randen van Balk met nieuwere woningen zijn individuele warmtepompen een optie. Het project loopt nu vijf jaar en er is nog zes jaar om het einddoel te bereiken.
