Enschede is een stad waar technologie, innovatie en creativiteit tot de culturele traditie behoort. Bij het werken aan de opgaven van de stad maakt het gemeentebestuur steeds slimmer gebruik van digitale data en nieuwe technologie. Dat betekent innovaties toepassen die bijdragen aan de leefbaarheid en veiligheid in de stad. Zo heeft de gemeente gebruik gemaakt van wifi-tellingen om beter zicht te krijgen in het aantal bezoekers en de spreiding daarvan in de binnenstad.
Anonieme tellingen
De gemeente Enschede stelt dat deze tellingen anoniem zijn en er geen persoonsgegevens zijn verwerkt. Toch legt de Autoriteit Persoonsgegevens de gemeente een boete op van 600.000 euro wegens wifi-tracking, een systeem waarbij mensen gevolgd zouden kunnen worden. De gemeente kan zich niet vinden in deze uitspraak en zal bezwaar aantekenen tegen dit besluit: “Wij volgen niet, wij tellen slechts”.
AVG
De gemeente Enschede neemt de privacy en de bescherming van persoonsgegevens van haar inwoners zeer serieus. Bij de opdrachtverlening voor de wifimetingen in 2017 is binnen het kader van de destijds geldende privacywet- en regelgeving gewerkt. Toen een jaar later de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) werd ingevoerd, is door de gemeente actief gehandeld om ook aan de AVG te voldoen.
Autoriteit Persoonsgegevens
De Autoriteit Persoonsgegevens gaat in haar besluit uit van een theoretisch scenario dat mogelijk individuen zouden kunnen worden geïdentificeerd. De gemeente is van mening dat identificatie van individuen aan de hand van de verwerkte data uit de anonieme wifimeting niet mogelijk is. Overigens wordt in het besluit door de Autoriteit Persoonsgegevens wel vastgesteld dat de gemeente niet de intentie heeft gehad individuen te volgen en dat er ook geen aanwijzingen zijn gevonden dat dit gebeurd is.
Voelen ons ten onrechte gestraft
“Wij voelen ons ten onrechte gestraft voor iets dat wij niet beoogden en wat ook feitelijk niet is gebeurd”, aldus burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede. “Het waarborgen van de privacy van onze binnenstadbezoekers is vanaf het begin een voorwaarde geweest. Bezoekerstellingen zijn nodig om het effect van investeringen en beleid op de aantrekkelijkheid, de leefbaarheid en veiligheid van je stad te meten. Het afgelopen jaar heeft laten zien dat het kunnen monitoren van de drukte in je stad actueler dan ooit is, en wij zijn geblinddoekt.”
Verantwoording besteding publieke gelden op basis van data
Op basis van de anonieme bezoekerstellingen kon het stadsbestuur haar beleidskeuzes en investeringen met data onderbouwen en monitoren. Dit helpt bij een goed financieel beheer van publieke gelden en een aantrekkelijke, leefbare en veilige binnenstad voor bewoners, ondernemers en investeerders. Een verbod op de anonieme metingen is een stap terug in de tijd. Het handmatig en op basis van steekproeven verkrijgen van tellingen zijn momentopnames en geven niet altijd een volledig en actueel beeld van de situatie.
Enschede eerste stad met een ethische commissie
Het stadsbestuur van Enschede vindt het belangrijk om op een sociaal verantwoordelijke manier met data en technologie om te gaan. Want als je technologie voor je stad wilt inzetten moet je ook oog hebben voor de impact die het gebruik van data en technologie heeft op je inwoners. Het bestuur wil dat innovaties bijdragen aan leefbaarheid van de stad. De discussie hierover is ingewikkeld, omdat veel belangen moeten worden afgewogen. Daarom heeft Enschede sinds 2020, als eerste stad in Nederland, een onafhankelijke ethische commissie aangesteld. De ethische commissie helpt het gemeentebestuur om een goede afweging te maken. Zij zullen bij het vervolg van het wifitellingenproces worden betrokken.
