Apeldoorn – Uit recent onderzoek van Stichting IZZ blijkt dat 55 procent van de zorgmedewerkers minimaal één keer per maand geconfronteerd wordt met agressie van patiënten of cliënten. Ook agressie van familieleden van patiënten blijkt een veelvoorkomend probleem; ruim een derde (35 procent) van de zorgprofessionals wordt minstens één per maand geconfronteerd met agressie door deze groep. 47 procent van zorgmedewerkers die weleens agressie ervaart, maakt hier echter geen melding van. Slechts zeven procent deed in 2023 melding of aangifte bij de politie en slechts 35 procent meldde incidenten bij de werkgever.
In de geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg blijkt het aantal gevallen van agressie vanuit patiënten het hoogst. Binnen deze sectoren krijgen ruim zeven op de tien zorgmedewerkers minimaal één keer per maand te maken met agressie vanuit patiënten of cliënten. Ook in andere zorgsectoren is het aantal gevallen van agressie richting medewerkers hoog. Zo wordt de helft van het personeel in de jeugdzorg, verpleging en thuiszorg minstens één keer per maand agressief door patiënten of cliënten benaderd. Daarnaast geeft bijna de helft van het ziekenhuispersoneel aan minimaal maandelijks met agressie vanuit patiënten om te moeten gaan.
Grote uitstroom van jonge zorgmedewerkers dreigt
Opvallend is dat agressie door patiënten richting zorgprofessionals onder de 30 jaar vaker voorkomt. Maar liefst twee op de drie zorgmedewerkers binnen deze groep worden maandelijks geconfronteerd met agressie door patiënten. Daarnaast valt op dat 30 procent van de zorgprofessionals onder de 30 jaar, die te maken kreeg met agressie vanuit patiënten of cliënten, overweegt door agressie te stoppen met werken in de zorg.
Over de gehele zorg blijkt dat 24 procent van de medewerkers die in 2023 met agressie op de werkvloer te maken kreeg, overweegt door agressie te stoppen met werken in de zorg; een zorgwekkende situatie. Tussen zorgsectoren blijkt de intentie om te stoppen met het werk nagenoeg niet te verschillen.
Behoefte aan andere vormen van ondersteuning
Zorgprofessionals vinden na confrontatie met agressie vooral steun bij hun collega’s. Vier op de vijf zorgmedewerkers zoeken steun bij collega’s na confrontatie met agressie op de werkvloer. Uit het onderzoek van Stichting IZZ blijkt bovendien dat bijna een kwart van de zorgmedewerkers behoefte heeft aan andere vormen van ondersteuning, zoals leidinggevende ondersteuning, begrip en duidelijke kaders om agressieve situaties op de werkvloer aan te pakken. Ook trainingen of cursussen om te leren omgaan met agressie op de werkvloer worden vaak genoemd.
Financiële steun
Het aantal agressie-incidenten op de werkvloer zet zorgmedewerkers onder druk, met mogelijke langetermijneffecten zoals posttraumatische stressstoornissen (PTSS). Hierbij geldt echter dat specialistische hulp, die soms noodzakelijk is, een eigen risico van 385 euro met zich meebrengt. Roland Kip, directeur van Stichting IZZ, benadrukt de zorgwekkende trend van agressie in de zorg en spoort aan om dit niet als normaal te beschouwen. Kip: ‘Stichting IZZ biedt financiële steun met de eigen risico compensatie (ERC) aan zorgverleners, en moedigt hen aan om melding te maken van agressie op de werkvloer en indien mogelijk aangifte te doen. Het is van cruciaal belang om gevoelens van onveiligheid te delen, gezien de aanzienlijke impact hiervan op zorgmedewerkers.’
Veerkrachtig, ondanks uitdagingen
De zorgsector blijkt desondanks uiterst veerkrachtig te zijn. Zorgmedewerkers beoordelen hun eigen veerkracht gemiddeld genomen met een robuuste score van 7.7. Drie kwart van hen ervaart een sterke collegialiteit, met een hecht team, goede samenwerking en een sfeer waarin relativering mogelijk is. Een vergelijkbaar aantal zorgmedewerkers haalt voldoening uit het werk, met ruimte om hun taken goed uit te voeren en mogelijkheden voor ontspanning tussen het werk door. Twee derde waardeert de variatie in het werk.
Over de ERC
Vanaf 1 januari 2024 krijgen zorgmedewerkers met de IZZ Zorgverzekering, afgesloten bij VGZ of CZ, het verplichte eigen risico gecompenseerd wanneer zij PTSS oplopen na agressie of geweld op de werkvloer. Deze regeling is een uitbreiding van de Eigen-risico-compensatie (ERC) die de stichting in 2020 lanceerde als reactie op coronabesmettingen. Stichting IZZ is de enige partij die deze volledige ERC als aanvulling op hun zorgverzekering aanbiedt. PTSS komt vaak voor onder zorgmedewerkers. Stichting IZZ verwacht in 2024 tussen de 150 en 200 ERC-aanvragen voor PTSS-behandelingen te voorzien. Hoewel het lastig is om een direct verband tussen PTSS-diagnoses en agressie op de werkvloer te bewijzen, acht Stichting IZZ het rechtvaardig dat leden bij een PTSS-diagnose in aanmerking komen voor de ERC.
