“De kletsnatte winter heeft ons parten gespeeld”, licht waterschapsbestuurder Wim van Gorsel toe over de jaarcijfers van de muskusrattenbestrijding gaat. Het afgelopen jaar zijn er door het waterschap Scheldestromen in Zeeland meer muskusratten gevangen dan het jaar ervoor. Van 3.805 in 2023 naar 3.992 in 2024. In natte omstandigheden kan de muskusrat zich moeiteloos verspreiden terwijl bestrijding in zulke omstandigheden lastig is. In Zeeland zijn geen beverratten aangetroffen.
Populatie in grootste deel van Zeeland onder controle
Ondanks de toename van de vangsten, is er ook positief nieuws te melden over de muskusrattenbestrijding. “Eerder hadden we vier aandachtsgebieden in onze provincie waar het aantal nog bovengemiddeld was. Door effectieve inzet van de bestrijders, kunnen we daarvan één aandachtsgebied wegstrepen.” Mede met het oog op behalen van landelijke doelstellingen investeerde het waterschap in 2023 in de muskusrattenbestrijding. Van Gorsel: “Waar de nieuwe bestrijders in 2023 ingewerkt werden om het vak en het gebied eigen te worden, zien we het afgelopen jaar dat onze bestrijders samen een solide basis vormen en Zeeuwse wateren stapsgewijs uitkammen op de aanwezigheid van de muskusrat.”
In het grootste deel van Zeeland is de populatie muskusratten onder controle. Er zijn nog drie aandachtsgebieden waar het aantal muskusratten wel daalt, maar het gebied nog niet voldoet aan de norm. Dit is in de zak van Zuid-Beveland rondom ‘s-Heerenhoek en Ovezande, het gebied tussen Terneuzen/Philippine en rondom Aardenburg/Sluis.
Landelijke ontwikkeling
Ook landelijk nam het aantal vangsten toe. Op een totaal van 65.811 muskusratten, werd de stijging van bijna 15.000 soortgenoten (29%) eveneens gekoppeld aan natte omstandigheden en daarmee meer instroom uit buurlanden. Door het hoge water werden holen onbereikbaar en ontstond een sterke stroming waardoor veel van deze dieren stroomafwaarts, in Nederland, hun heil zochten.
Gezamenlijk doel
Muskus- en beverratten worden actief bestreden door waterschappen omdat ze een risico vormen voor waterveiligheid en natuur. Het doel is om in 2034 geen levensvatbare populatie muskusratten meer te hebben in Nederland. Dat is het geval als er in Nederland minder dan 500 muskusratten per jaar worden gevangen.
Graafschade door muskusratten
Het bestrijden van de muskusrat is een kerntaak van het waterschap. Muskusratten hebben het goed naar hun zin in een waterrijke omgeving als Zeeland en verzetten jaarlijks met gemak twaalf kruiwagens grond. Ze kunnen daarmee de stabiliteit van oevers, wegen en dijken aantasten. De waterafvoer wordt belemmerd doordat er grote hoeveelheden grond in waterlopen terechtkomt.
Het dier heeft nauwelijks vijanden en het plant zich, met zo’n twintig nakomelingen per jaar, razendsnel voort. Dit heeft ook een negatieve impact op de biodiversiteit. Muskusratten eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskusrat zijn leefomgeving hebben. De muskusrat staat op de Europese lijst van invasieve exoten. Het waterschap heeft de plicht om de muskusrat weg te vangen en actief te bestrijden.