Olst – Wie de afgelopen weken aan de zuidkant van Olst heeft gewandeld, heeft gezien dat er in en om de perenbongerd allerlei werk wordt verzet. Eerst plaatste ProRail hoge metalen hekken langs het spoor, met daarop borden die ons als voorbijganger ten overvloede toeroepen: verboden! In groot contrast daarmee is iedereen juist van harte welkom aan de andere kant van het veelgebruikte wandelpad, in de unieke ParticiPerenBongerd.
Eetbaar Olst-Wijhe
Als beheerder van het terrein nodigt Eetbaar Olst-Wijhe namelijk opnieuw alle noabers uit om hier de handen uit de mouwen te komen steken. Op zaterdag 22 mei is het weer Snipperdag! Dat klinkt natuurlijk heel ontspannen, en als je wilt, kun je het inderdaad heel rustig aan doen. Maar ook als je zin hebt in een stevige, groene workout, kun je lekker ‘los’ gaan. Tussen 10 en 16 uur kun je op je eigen tijd en tempo komen meedoen, en helpen om van de ParticiPerenBongerd een eigentijds, biodivers en productief landschap te maken. Er ligt grof werk te wachten – het kruien van houtsnippers – en ook fijn werk – het knutselen van oorwurmpotjes…
Pilot voor ParticiPerenBongerd
Eetbaar Olst-Wijhe is volop betrokken bij de provinciale pilot voor ParticiPerenBongerd, Landschapsbeheer 2.0. De lokale stichting mobiliseert deelnemers die hun terrein in het buitengebied willen opknappen en verrijken, zodat de biodiversiteit kan blijven stijgen, en er meer variatie in het landschap komt. Zij helpt hen om ervoor te zorgen dat hun ideeën heuse plannen worden, en voldoen aan de criteria voor medefinanciering. Zelf doet Eetbaar Olst-Wijhe ook aan de pilot mee, met de aanpak van de ParticiPerenBongerd. Nu deze plek sinds een aantal jaren niet meer chemisch wordt behandeld, komt het leven er zichtbaar terug.
Perenbomen
Maar de perenbomen zelf bleken geen weerstand opgebouwd te hebben, en een deel daarvan lijkt nu uitgeput. Dat is natuurlijk geweldig jammer, want toen de stichting ParticiPerenBongerd in oktober 2016 – het eerste jaar van haar bestaan – de Grote ParticiPerenPluk aankondigde, stroomden 80 vrijwilligers toe. Jong en oud beleefde met elkaar een unieke ervaring, en na 2 dagen samen plukken, sjouwen en picknicken, gingen zij zelf met een emmer naar huis, terwijl er een kleine 10 ton peren in de koeling. Later werd een groot deel daarvan nog versapt, en dit succes leek iets dat jaarlijks in de herhaling zou kunnen.
Tweede leven
Het pakte dus anders uit voor de ParticiPerenBongerd, maar de pilot biedt de gelegenheid om de bongerd een tweede leven te geven, door het ecosysteem op allerlei manieren veel meer biodiversiteit te geven, zowel op als onder de bodem. In de eerste fase zijn er dode bomen uit het naaldbosje gekapt om ruimte te maken voor nieuwe groei en gemengde aanplant, en de elzenhaag is uitgedund, zodat ook daar nieuwe soorten in te passen zijn.
Houtsnippers voeden de bodem
Tijdens de Snipperdag voor de ParticiPerenBongerd op 22 mei gaan we houtsnippers kruien. De eerste berg snippers was van hout uit het naaldbos en de haag; daarna zijn er nog twee bergen van buiten aangevoerd. Eerder is er op een deel van de bongerd gronddoek uitgerold, waar bramen en brandnetels waren begonnen met woekeren. Onder dat doek zal de begroeiing gaandeweg verteren, en dat stimuleren we nog door daar bovenop een laag houtsnippers te verspreiden.
Bacteriën en schimmels komen vanuit het hout door het gronddoek in de bodem terecht, en zo zal zowel erboven als eronder nieuw bodemmateriaal kunnen ontstaan. Na een jaar of twee kan het doek er dan weer onderuit, en ligt er als het goed is een mooie rulle bodem. Die laat zich dan inzaaien en beplanten, zodat er een hoge biodiversiteit aan onderbegroeiing ontstaat.
Deze biedt dan voedsel, schuil- en nestelgelegenheid voor veel soorten insecten en vogels, die er samen voor blijven zorgen dat het systeem zich gezond en evenwichtig kan ontwikkelen. En wie zaterdag echt even wil aanpakken, kan zich dus wijden aan het grove werk: scheppen, kruien en verspreiden van houtsnippers. Heb je zelf een kruiwagen en bats (schepschop), neem die dan mee. Heb je die niet? Neem contact op met eetbaarolstwijhe@gmail.com
Alle beestjes helpen
Het fijnere werk bestaat zaterdag uit het knutselen van nestelplekken voor oorwurmen. Want alle beestjes helpen. Wie had dat ooit gedacht? Wie het bedacht heeft, is in elk geval de Duitse pionier van de natuurlijke landbouw, Heinz Erven. In zijn boek ‘Mijn paradijs’ beschreef hij in de jaren ‘80 hoe allerlei soorten dieren hem hielpen om zonder chemie fruit en groente te kunnen telen, waaronder vogels, egels, mieren, lieveheersbeestjes, regenwormen en ook oorwurmen.
Die laatste kruipen houden zich overdag schuil, maar ‘s nachts kruipen ze graag in nauwe ruimtes, waar ze hun voedsel vinden. Daarom grazen ze tussen de bladeren en in de schors, en ook in bloemen naar lekkere hapjes, zoals insectenlarven en bladluizen. Als alleseters schakelen ze gemakkelijk over op ander voedsel, zodra daar veel van is. Daarom zijn ze geduchte natuurlijke vijanden voor beestjes die juist voor problemen kunnen zorgen, zoals de perenbladvlo.
En dus gaan wij zaterdag aan de slag om voor hun huisvesting te zorgen. Er staan 300 van die bekende terracotta bloempotjes op ons te wachten. Daar stoppen we een dot hooi in, en dan hangen we zo’n potje op de kop onderin een boom. Oorwurmen komen er vanzelf in, en dan kunnen zij aan het werk.
