Het nationaal plan militaire mobiliteit, waarmee de ministerraad op voorstel van minister Bijleveld van Defensie heeft ingestemd, is in werking getreden. Als militairen zich bij een crisis via Nederland verplaatsen dan moet dit zo snel mogelijk via 3 zogenoemde multimodale corridors. Dit zijn speciale routes voor militaire verplaatsingen, met zo min mogelijk kans op vertraging.
Militaire mobiliteit van groot belang
Het plan gaat over het belang van Nederland als strategisch militair doorvoerland. Het beschrijft het principe van de corridors, mogelijke knelpunten en oplossingen. Bijleveld: “Het is echt een mijlpaal die de slagkracht van de NAVO en EU vergroot. Het vormt een overkoepelend raamwerk. Onze bondgenoten kunnen het als handvat gebruiken voor hún nationale plannen. Elk land heeft zijn eigen rol en uitdagingen. Indirect is het een gezamenlijk plan, in het belang van de veiligheid van Nederland én Europa.”
Knelpunten wegwerken
Meer militaire mobiliteit gaat over het aanpakken van alles wat militaire verplaatsingen vertraagt. Van infrastructuur, zoals te lage bruggen of spoortrajecten die niet breed genoeg zijn, tot bureaucratische knelpunten. Denk aan vergunningen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (munitie) of bergen papierwerk bij het passeren van Europese grenzen. Het is bij uitstek een Rijksbreed thema waarbij civiel-militaire samenwerking van groot belang is.
Het vergroten van de militaire mobiliteit zorgt ervoor dat militairen en materieel sneller zijn in te zetten. Snelheid is een cruciaal wapen bij militair optreden en verhogen hiervan maakt de NAVO, EU en zijn bondgenoten direct tot een geduchtere tegenstander.
Corridors
Volgens het nationaal plan worden de 3 corridors de komende jaren ingericht, geografisch verdeeld over Nederland. De details zijn om veiligheidsredenen niet openbaar. Over deze routes vinden in principe alle (grote) doorvoer- en ‘host nation support’-activiteiten plaats. Dit versnelt en vereenvoudigt het planningsproces. De herziening daarvan is inmiddels in gang gezet door het inrichten van het Territoriaal Operatie Centrum. Dat coördineert de planning.
De corridors, met auto-, spoor- en waterwegen, worden ondersteund door 3 in te richten logistieke hub-locaties. Personeel en materieel worden hier verzorgd en eventueel verzameld. Daarnaast zijn dankzij het plan afspraken te maken met lokale partijen en kan wet- en regelgeving duurzaam worden aangepast voor bijvoorbeeld munitietransporten. En ook het door Nederland ontwikkelde digitale planningssysteem interactive Host Nation Support (iHNS) versnelt het proces. Bijleveld: “iHNS vervangt vijf huidige systemen. Dat scheelt bergen papierwerk en tijd.” Dit systeem is uniek in Europa en partnerlanden kunnen hier later op aansluiten.
Geschikt voor grootste en zwaarste materieel
De corridors worden ingericht volgens de Europese, militaire richtlijnen voor infrastructuur. Die zijn afgestemd op het grootste en zwaarste materieel. Uit de vorig jaar gepubliceerde ‘knelpuntenanalyse militaire mobiliteit’ blijkt dat de Nederlandse infrastructuur vrijwel alle transporten aankan. Een enkele brug is bijvoorbeeld niet hoog genoeg. Nederlands uitstekende waterwegennet heeft geen knelpunten en geldt daarom als terugvaloptie. Voor een robuuste en flexibele militaire verplaatsing moeten op termijn wel meerdere opties beschikbaar zijn.
Met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat worden daarom afspraken gemaakt. De militaire eisen worden voortaan zoveel mogelijk meegenomen in civiele infrastructurele projecten.
Voorstrekkersrol Nederland
Nederland heeft internationaal een leidende positie op het gebied van militaire mobiliteit. Die rol dankt het aan logistieke expertise en het grote belang als ‘poort van Europa’ en militair doorvoerland voor bondgenoten. Nederland zette het onderwerp zowel bij de EU als de NAVO hoog op de agenda in 2018. Dit leidde tot het PESCO-project Militaire Mobiliteit. Hierin zetten de 25 deelnemende EU-lidstaten gezamenlijk stappen om de militaire mobiliteit te verbeteren.
