De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) signaleert dat de wettelijke regels voor het gebruik van staalslakken de risico’s voor mens en milieu niet voldoende afdekken. Deze conclusie trekt de ILT op basis van een studie die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van de ILT heeft gedaan. Bij het toepassen van staalslakken in grote hoeveelheden en in dikkere lagen ontstaan grotere risico’s, dan bij het opstellen van de wetgeving het uitgangspunt was. Deze risico’s gaan over het vrijkomen en verspreiden van (mogelijk) schadelijke stoffen in het milieu.
Staalslakken
Staalslakken zijn een bijproduct uit de staalindustrie. Ze worden vaker en in grotere hoeveelheden toegepast in grondwerken (bv. wegen, grond-, geluidswallen) en om stortplaatsen op te vullen of op te hogen. Als staalslakken in contact komen met regen- of grondwater, komen er schadelijke stoffen vrij. Uit de studie van het RIVM blijkt dat in grootschalige toepassingen een extreem lage zuurgraad, en daardoor mobiliteit van zware metalen en andere schadelijke stoffen, ontstaat. Uitspoeling van deze stoffen kan o.a. leiden tot meer vissterfte en afsterven van water- en bodemleven.
ILT ziet risico’s door gebrek aan normering
De regels voor het veilig voor mens en milieu toepassen van bouwstoffen zijn beschreven in het Besluit bodemkwaliteit (Bbk). Als LD-staalslakken hieraan voldoen, zijn ze vrij toepasbaar. De ILT ziet een risico omdat sommige stoffen, waaronder zware metalen, niet zijn genormeerd. Ook zijn er geen normen opgenomen voor de zuurgraad (pH). Juist door deze pH komen er stoffen vrij.
Voor risicovolle bouwstoffen is in de wet een verplichting opgenomen voor het isoleren, beheersen en controleren (IBC) van de bouwstof om risico’s voor het milieu tegen te gaan. Staalslakken zijn volgens de wetgeving geen IBC-bouwstoffen. Dit betekent dat er geen wettelijke verplichting voor isoleren, beheersen en controleren bestaat. Ook is er geen meldplicht bij het bevoegd gezag. Hierdoor is de mogelijkheid tot controle en handhaving zeer beperkt.
Geld speelt ook hier een rol
Voor aannemers zijn staalslakken goedkoper in gebruik dan zand en grind. Dit geeft een prikkel om meer staalslakken op een locatie te gebruiken dan nodig is of om staalslakken toe te passen terwijl dat niet noodzakelijk is. Bij ophogingen en aanvullingen zal door initiatiefnemers eerder worden gekozen voor staalslakken waar geld mee wordt verdiend dan voor bouwmateriaal waarvoor moet worden betaald.
De ILT voert momenteel een inspectie uit bij de Nederlandse leverancier van staalslakken om te controleren of deze zich houdt aan de certificeringseisen van het Besluit bodemkwaliteit. Ook onderzoekt de inspectie of deze bouwstoffen terecht zijn ingedeeld als ‘niet gevaarlijk’ bij de gevaarindeling van stoffen volgens de Europese CLP-verordening (Classificatie, Labelen en Verpakken van stoffen).
