Wetsvoorstel zeggenschap lichaamsmateriaal naar Tweede Kamer

De ministerraad heeft op voorstel van minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingestemd met de Wet zeggenschap lichaamsmateriaal (Wzl). Deze wet stelt voorwaarden waaronder het mogelijk is om lichaamsmateriaal in te zetten voor bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek of de ontwikkeling van medicijnen. Met de wet wordt de zorgvuldige omgang met lichaamsmateriaal gewaarborgd en de zeggenschap van donoren vergroot.

Diverse herkomst

In de wet gaat het om lichaamsmateriaal van een donor of om materiaal dat afgenomen is in de zorg of de medische of biologische wetenschap. Voorbeelden van lichaamsmateriaal zijn bind- en spierweefsel, bloed en speeksel. De Wzl heeft betrekking op gebruik van dit materiaal anders dan diagnostiek, behandeling of genezing van de donor. Voorbeelden van ander gebruik zijn toekomstig medisch- of biologisch wetenschappelijk onderzoek of de ontwikkeling van medische hulp- of geneesmiddelen.

Belang lichaamsmateriaal

Minister De Jonge: “Menselijke cellen en weefsels zijn een essentiële bron van informatie voor de gezondheidszorg en de wetenschap. Daarom moet het gebruik van dit bijzondere materiaal mogelijk zijn voor onderzoek naar ziekte en geneesmiddelen en het opleiden van de zorgmedewerkers van de toekomst. Daarbij moeten we oog houden voor de zeggenschap van donoren. Met deze wet vergroten we die zeggenschap en houden we het materiaal beschikbaar voor het dienen van maatschappelijk waardevolle doelen.”

De donor of een beslissingsbevoegde zoals een nabestaande moet geïnformeerd worden over en toestemming geven voor het gebruik van het materiaal. In een aantal gevallen hoeft deze toestemming niet te worden gevraagd. Bijvoorbeeld als het gaat om restmateriaal dat ingezet wordt voor medisch- of biologisch wetenschappelijk onderzoek in het algemeen belang.

WZL

De Wzl omvat daarnaast een zorgplicht voor beheerders van materiaal van lichamen zoals ziekenhuizen, klinieken en laboratoria. Zij moeten zorgen voor adequate informatievoorziening aan donoren of beslissingsbevoegden en een correcte omgang met en uitgifte van het lichaamsmateriaal. Protocollen van beheerders voor speciale afnames van lichaamsmateriaal en protocollen van onderzoekers voor het gebruik van restmateriaal moeten getoetst worden door medisch-ethische toetsingscommissies.

Aanvulling op bestaande regelgeving

De Wzl is een aanvulling op bestaande regelgeving over het gebruik van lichaamsmateriaal waaronder de Wet inzake bloedvoorziening, de Embryowet, de Wet op orgaandonatie en de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen. Het is nu aan de Tweede Kamer om te bepalen wanneer het wetsvoorstel behandeld wordt.