Bergeijk – Bomen uit Polen, Brazilië, China, België en Nederland laten van zich horen tijdens de wereldpremière van Talking Trees op 19 augustus in Bergeijk, het eerste concert door bomen op Europese bodem. Theaterregisseur en componist Bert Barten geeft bomen samen met muzikanten en wetenschappers letterlijk een stem door hun geluid om te zetten naar muziek.
Trillingen opgenomen
‘Bomen produceren trillingen die niet hoorbaar zijn voor het menselijk gehoor, maar die er wel zijn’, legt Barten uit. ‘Door die geluiden toegankelijk te maken voor mensen wil ik iedereen laten ervaren dat we in verbinding staan met de natuur.’
Bomen reageren op hun omgeving
Barten verzamelde met hulp van boswetenschappers een jaar lang informatie over de hartslag, sapstroom en fotosynthese van bomen uit China, Brazilië, België en Polen. Om tot een sfeervol luisterconcert te komen bracht hij hun geluid terug naar 90 minuten. ‘Bomen lijken statisch, maar ze reageren voortdurend op wat er gebeurt in hun omgeving’, zegt bosonderzoeker Frank Sterck van de universiteit Wageningen. ‘Ze hebben net als wij een eigen dagritme. Sommige metingen aan bomen – gemeten over een hele dag – lijken op een hartslag’.
Het idee om bomen een stem te geven ontstond een half jaar geleden toen de Poolse regering de kap van hun oerbos aankondigde. ‘De kap van het oerbos is rampzalig’, vinden Barten en Sterck. ‘Dit is ons laatste referentiekader van hoe bossen er oorspronkelijk uitzagen in Europa. In Europa zijn bijna alle oerbossen gekapt, en daarmee zijn unieke ecosystemen verdwenen. Veel van de huidige bossen hebben te lijden onder vervuiling en, als gevolg daarvan, armere voedingsbodems . Het belang van bomen en bossen is groot, ook omdat ze een belangrijke rol spelen in het beheersen van ons klimaat’.
Tijdens de wereldpremière op 19 augustus in Bergeijk wordt een 20 meter hoge boom behangen met sensoren die zijn gezondheidstoestand meten. Hartslag en sapstroom verplaatsen zich naar een podium waar musici en een VJ klaarstaan om de boom live mee te laten ‘zingen’ met zijn soortgenoten uit Brazilië, Polen en China. Ook de beuk, één van de twitterbomen, van de Vlaamse bio-ingenieur Kathy Steppe van de universiteit Gent maakt deel uit van het ‘achtergrondkoor’.
Volgens Steppe vertellen bomen ons al in een vroeg stadium welke invloed klimaatveranderingen hebben op de natuur. ‘Daar kun je alleen antwoord op geven als je de bomen meet. Daarom is het zo belangrijk om informatie van bomen van over de hele wereld in kaart te brengen’. Met de twitterboom in Gent gaat het nu, dankzij de afwisseling van zon en regen, gelukkig goed. ‘Als het de komende week zo blijft, hoeft hij tijdens het concert gelukkig niet te schreeuwen om water’.
De wereldpremière van het bomenspektakel is op zaterdagavond 19 augustus om 21.30 uur. Locatie: Landschapspark Mien Ruys, Riethovensedijk Bergeijk. Toegang is gratis.