Leiden – Het Bomenfonds heeft als doel dat na de kap van bomen herplant plaatsvindt van bomen met een gelijke ecologische waarde. In de praktijk lukt dat slechts ten dele. Dit blijkt uit een onderzoek van de Rekenkamercommissie Leiden-Leiderdorp.
De herplant van gekapte bomen
Bij het verlenen van een kapvergunning verplicht de gemeente de aanvrager om een compensatieplan op te stellen waarin omschreven staat hoe en waar bomen met een zelfde boomwaarde terugkomen. Om in deze fase kap en aanplant met elkaar te kunnen vergelijken werkt de gemeente Leiden niet met aantallen bomen, maar met een zogenoemde ‘boomwaarde’, waarmee de ecologische kwaliteit van bomen in geld wordt uitgedrukt.
De storting in het Bomenfonds
In veel gevallen moet de kapvergunninghouder vooraf een bedrag storten in het Bomenfonds als een waarborg dat het compensatieplan voor de herplant ook wordt uitgevoerd. Hoewel de verleende kapvergunningen doorgaans een compensatieplan bevatten worden de plannen lang niet altijd volledig gerealiseerd.
Prikkel om bomen te planten
De storting in het Bomenfonds zou een prikkel moeten zijn voor de vergunninghouder om bomen te planten, maar dit wordt in de praktijk niet altijd volledig uitgevoerd binnen de gestelde termijn. De storting werkt in dat geval niet als een prikkel tot nakoming, maar als een afkoopsom. Volgens de Rekenkamercommissie staat dit haaks op de intentie van het fonds om de verantwoordelijkheid voor herplant in de eerste plaats bij de kapper van de bomen te leggen. Deze verschuiving in verantwoordelijkheid is mogelijk doordat de gemeente niet actief controleert of de uitvoering van de herplant ook plaats vindt. Daarnaast is de gemeente zelf vaak ook de vergunninghouder.
De groei van het fonds
Wanneer de compensatie uiteindelijk niet wordt gerealiseerd kan de gemeente het geld zelf gebruiken voor de ‘versterking van het bomenbestand’. De Rekenkamercommissie constateert dat het Bomenfonds sinds de invoering in 2012 flink is gegroeid en dat de gemeente tot nu toe onvoldoende in staat is geweest met het geld in het fonds voldoende bomen te planten om de boomwaarde in Leiden te handhaven. In een aantal gevallen zijn de gelden aangewend voor het onderhoud van bestaande bomen. De Rekenkamercommissie betwijfelt of deze ‘versterking van het bomenbestand’ uiteindelijk ook leidt tot compensatie van de gekapte bomen.
De nieuwe verordening
Op dit moment ligt de nieuwe bomenverordening in de inspraak, waarna de verordening in de gemeenteraad van Leiden zal worden besproken. De Rekenkamercommissie ziet de vaststelling van de nieuwe bomenverordening als een kans om het beleid te verbeteren en geconstateerde onduidelijkheden weg te nemen.
De gemeenteraad kan dan duidelijke keuzes maken wat ze wil met de gelden in het Bomenfonds. De Rekenkamercommissie adviseert het college om een heldere administratie van gekapte en herplante bomen en boomwaarde op te zetten en er actief voor te zorgen dat de vergunninghouders hun verplichtingen nakomen. De Rekenkamercommissie plaatst verder vraagtekens bij het voorstel om in veel gevallen te volstaan met een melding in plaats van een vergunningaanvraag.
Rekenkamercommissie Leiden-Leiderdorp
De Rekenkamercommissie is een onafhankelijk orgaan en bestaat uit zeven leden die geen directe binding hebben met de Leidse of Leiderdorpse politiek. De commissie doet gevraagd en ongevraagd onderzoek naar de rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid van het bestuurlijk handelen van de gemeenten Leiden en Leiderdorp. Eerdere onderzoeken gingen over duurzaamheid, Leiden Bio Sciece Park, klachtenbehandeling en het sociaal domein.
