Nijmegen – Met het boren van nestgaten in twee steile zandwanden is voor oeverzwaluwen letterlijk nieuwe woonruimte in de Waalsprong gecreëerd door wethouder Noël Vergunst. De gemeente Nijmegen wil met de speciale nestvoorziening in de dijkzone bij Woenderskamp en Hof van Holland de broedstand van de beschermde vogelsoort bevorderen én voorkomen dat werkzaamheden moeten worden stilgelegd door nestelende oeverzwaluwen op de bouwplaats.
Oeverzwaluw en andere dieren
De zorgvuldig geplande actie past perfect in het plan van de gemeente Nijmegen om flora en fauna in en rond nieuwe wijken te behouden en uit te breiden om zo de biodiversiteit in de Waalsprong te bevorderen. Sinds 2020 verplicht de gemeente ontwikkelaars om ‘natuurinclusief’ te bouwen, waarbij woningen een vast aantal nest(el)gelegenheden voor (gier)zwaluwen, huismussen en vleermuizen moeten krijgen. Bovendien wordt Waalsprong-breed ingezet op de komst van gevarieerd groen om zo een rijk foerageergebied te maken waar het voor dieren veilig verblijven, voortplanten en voedsel halen is.
Aantrekkelijk leefklimaat
Dat nu gericht iets wordt gedaan aan de specifieke huisvestingswensen van de oeverzwaluw is dan ook een goede zaak, vindt Tanja Martens, namens de gemeente projectleider voor natuurinclusief bouwen in de Waalsprong. “We willen in de Waalsprong een aantrekkelijk leefklimaat realiseren, zowel voor mensen als dieren. Daarom nemen we de natuur mee in het kijken naar de omgeving en grijpen we alle kansen aan om binnen de bestaande mogelijkheden dieren een handje te helpen, waaronder vogels. Het creëren van deze speciale voorziening voor oeverzwaluwen is daarvan een treffend voorbeeld.”
Speciale oeverwand
Ook wethouder Vergunst, die op 23 april jl. een eerste begin van nestpijpen aanbracht in één van de steile zandwanden, als officiële startsein voor een hopelijk succesvol ‘bouwavontuur’, is blij met het initiatief. “Dit is een mooi voorbeeld van hoe we het bouwen van woningen en behoud van natuur in de Waalsprong kunnen combineren. Het is belangrijk dat natuur niet alleen behouden wordt, maar ook versterkt wordt. We zien overal om ons heen de biodiversiteit onder druk staan, het aantal soorten dat nog een plekje heeft in de stad.
Ik vind het belangrijk dat er ook in de stad ruimte voor is voor de natuur, bijvoorbeeld hier voor de oeverzwaluw. Daarbij komt het idee voor de aanleg van een speciale oeverwand op deze plek van onze mensen uit het veld, betrokken bij woningbouw in de Waalsprong. Zij durven verder te kijken, blijven niet hangen in het voorkomen van problemen, maar zoeken naar gunstige oplossingen voor mens én dier. Dat is echt iets om trots op te zijn. Ik hoop dat als we over een paar weken hier terugkomen, de oeverzwaluw deze plek heeft weten te vinden!”
Snelle beslisser
Waarom zoveel moeite wordt gedaan voor juist deze vogel, komt mede omdat de oeverzwaluw een snelle beslisser is bij het uitkiezen van een nieuwe woonplek. Het gebeurt geregeld dat door afgraving ontstane steile zandwanden in een bouwomgeving door oeverzwaluwen worden bezet. Door die snelle beslisacties is de oeverzwaluw de bouwers nog wel eens te slim af op de bouwplaats. Zo namen oeverzwaluwen vorig jaar in Woenderskamp in een tijdsbestek van enkele uren een zandwand op de bouwplaats in beslag. Het werk werd toen stilgelegd om de kolonie van zo’n 25 paartjes ongestoord te laten broeden.
Zandwinninggebied
Ook op andere plekken zijn wel eens oeverzwaluwen gespot, zoals in het zandwinningsgebied bij de plassen in De Waaijer. Bij de woningbouw betrokken projectleiders en directievoerders van de gemeente Nijmegen besloten dan ook om de vogels tegemoet te komen en andere, nóg betere huisvesting te regelen. In dit geval buiten de bouwplaats, aan de Oosterhoutsedijk, om zo nestgelegenheid te ‘faciliteren’ in plaats van vogels te ‘weren’. Wat bijzonder is, want het idee om nestwanden te maken komt meestal van natuurbeheerders.
Tijdelijke broedplaats
De Nederlandse oeverzwaluw komt tussen maart en juni vanuit Afrika naar ‘huis’ en broedt vooral in rivier- en beekoevers en stuivend duin. Met het verdwijnen van deze dynamische oeverwallen, is ook het aantal oeverzwaluwparen flink afgenomen. De nu aangebrachte oeverwallen vormen een tijdelijke broedplaats, waar oeverzwaluwen buiten het bereik van bouwwerkzaamheden rustig kunnen nestelen. Hierdoor zullen locaties met zanddepots waar wél gewerkt wordt waarschijnlijk minder in trek zijn. Omdat oeverzwaluwen niet terugkeren naar hun kolonieplaats, worden de oeverwallen weggehaald als de vogels de plek hebben verlaten. Volgend voorjaar wordt opnieuw gekeken naar de mogelijkheden. Bekijk hier een korte filmimpressie van het boren van de nestgaten.
