Het schoolbestuur van de Christelijk Nationale Schoolvereniging in Lollum hield in 1941 en 1942 in het geheim een schriftje bij met notulen van hun vergaderingen. Deze notulen zijn bewaard gebleven en laten zien waarom Lollum ook wel het ‘Engelse dorp’ werd genoemd ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.
“Om de nood der tijden zijn verkorte notulen aangehouden in het notulenboek. Terwijl dit dan dient ter aanvulling en ingeval dat omstandigheden dwingen het notulenboek in te leveren er nog iets achteruit kan blijven en men minder gevaar loopt van strafbaar te zijn.” Zo begint het 23 pagina’s tellende schriftje van het schoolbestuur van de school. Het toont de setting van die tijd.
Schoolbestuur redt levens Joodse families
De worsteling van het schoolbestuur met de steeds verder gaande voorschriften die de Duitse bezetter oplegde is duidelijk voelbaar. De voorschriften, die lijnrecht ingingen tegen hun geloof, weigerde het bestuur op te volgen. Zo liet het bestuur niet weten of en hoeveel joodse kinderen er op de school zaten. Een moedig maar riskant besluit dat ongetwijfeld de levens van kinderen en hun families heeft gered.
“Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Ik word er regelmatig mee geconfronteerd dat niet alleen ver weg, maar ook in onze eigen omgeving voor vrijheid gevochten is en nog steeds gevochten wordt. Verhalen zoals deze raken me en het maakt me scherp op het feit dat we samen die vrijheid moeten blijven beschermen”, laat wethouder Petra van den Akker weten.
Het Engelse dorp Lollum
Door de moedige houding van het bestuur en van de inwoners van Lollum werd Lollum ook wel het Engelse dorp genoemd. Er waren vrijwel geen leden van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) actief in het dorp.
Het schriftje bevat ook jaarverslagen. Het laatste verslag dateert van 28 februari 1945. Het schriftje is eigendom van de Stichting voor Christelijk Basisonderwijs De Greiden. Met hun toestemming is het nu in te zien en te downloaden op de website van het gemeentearchief Súdwest-Fryslân: www.detiid.nl/ontdek-de-tijd onder publicaties (https://detiid.nl/images/Geheimenotulen.pdf).
